AİHM kararları ışığında etkin soruşturma yükümlülüğü

Abstract

Etkin soruşturma yükümlülüğü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşme'sinin metninde yer almayıp Avrupa İnsan Hakları Mahkeme'sinin 1990'lı yılların ortalarından itibaren verdiği kararlar ile ortaya çıkmış bir yükümlülüktür. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ilgili yükümlülüğe ilişkin verdiği kararlarda Türkiye aleyhine yapılan başvurular büyük bir yer tutmakta olup anılan yükümlülük, Mahkeme'nin Türkiye hakkında verdiği mahkumiyet kararlarının temel nedenlerinden birini oluşturmaktadır.Bu çalışmanın amacı, etkin soruşturma yükümlülüğünün anlam ve kapsamını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin konuya ilişkin kararları ve ilgili uluslararası belgeler doğrultusunda incelemektir. Bu çerçeve içerisinde öncelikle çalışmanın birinci bölümünde yükümlülüğün oluşmasında teorik zemini oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşme'sinin kapsamı ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin yapısı ve çalışma usulü incelenmiştir. Bu kısımda ayrıca konuya ilişkin diğer uluslar arası belgelere da kısaca değinilmiştir.Çalışma'nın ikinci bölümünde ise etkin soruşturma yükümlülüğünün kavramsal incelemesinin yapılmasına çalışılmıştır. Bu bölümde öncelikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin içtihatları doğrultusunda yükümlülüğün tanımı üzerinde durulmuş daha sonraki kısımlarda ise yükümlülüğün hukuki dayanakları ele alınmıştır. Bu bölüm yükümlülüğün taraf devletlere bir ceza soruşturmasının yürütülmesine yönelik olarak yüklediği mükellefiyetlerin incelenmesi ile sona ermiştir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde ise yükümlülüğe aykırılık teşkil eden haller Avrupa İnsan Hakları Mahkeme'sinin konuya ilişkin içtihatları doğrultusunda incelenmiştir.

Obligation of the effective investigation is a liability which was not included in the text of European Convention on Human Rights and emerged with the decisions taken by the European Human Rights Court since the mid-1990s. In the decisions regarding the obligation of the European Court of Human Rights, the applications made against Turkey have a great place, aforementioned obligation constitutes one of the main reasons for judgments of conviction given by the Court on Turkey.The purpose of this study is to investigate the meaning and scope of the effective investigation obligation in accordance with the relevant decision of European Human Rights Court and the international instruments. Within this framework, primarily in the first part of the study, the scope of the European Convention on Human Rights which forms the theoretical ground in the formation of obligation and structure and working procedure of the Human Rights Court were examined. In this section other international documents on the subject are also briefly mentioned.In the second part of the work, conceptual review of the investigation is aimed to be an effective requirement. In this section definition of obligation according to the case law of European Court of Human Rights is primarily focused on, the legal basis of obligation is discussed in later sections. This section ends by examining the obligations which liability imposes on the contracting states for the conduct of a criminal investigation. In the third and final part of the study circumstances which constitute a violation of obligations were examined in accordance with the relevant case law of European Court of Human Rights.?