Adıyaman ve çevresinde tekstil ürünü el sanatları

Abstract

Adıyaman yöresinde tekstil ürünü ve etnografik eserlerin zenginliği, yerleşik hayat kuran ve kökleri Orta Asya'ya dayanan Türk kavimlerin kültürlerini kaybetmeden sıkı sıkıya bağlı kaldıklarını hatta geliştirip daha da zenginleştirerek devam ettikleri görülmektedir. Adıyaman yöresi tekstil ürünü ve etnografik eserler konulu çalışmada; Adıyaman merkez olmak üzere, buna bağlı ilçe ve köylerdeki giyim-kuşam, halı ve düz dokumalar ele alınmıştır. Geometrik ve bitkisel desenlerin ağırlıklı olarak kullanıldığı yöre dokumalarında dokuma tekniklerine göre yöresel adlarda kullanılmaktadır.Dokumalar, kullanım amaçlarına ve kullanıldıkları yerlere göre halı, seccade, divan yastığı, yer sergisi, yük örtüsü gibi adlar alırlar. Adıyaman yöresindeki halı ve düz dokumalar kendine has yerel özelliklerin yanı sıra; Anadolu'daki diğer dokumalarla da ortak özellikler göstermektedir. Dokuma yaygılarının malzemesi yakın zamana kadar sadece yün kullanılırken günümüzde ise ilmelik düğüm ipi ve atkı (desen, çeşit ipi) yün, çözgü iplerinde pamuk kullanılmaktadır. Boyalar eskiden doğal malzeme ve bitkilerden elde edilmiş olup, günümüzde sentetik ve doğal boyalar birlikte kullanılmaktadır. Kırmızı, kahverengi, yeşil ve beyaz renkler hâkimdir. Dokumalarda en çok kullanılan motifler; koçboynuzu, sekiz kollu yıldız, ejderha ve hayat ağacı gibi motiflerdir.Adıyaman ve çevresinde bulunan kendine has giysi kültürü, bu zenginliğe katkıda bulunan bir diğer faktördür. Adıyaman ve çevresi kıyafet türlerinide ele aldığmız bu çalışmamızda, ana hatları belirlemek açısından, kadın ve erkek kıyafetleri olmak üzere iki kısımda değerlendirmekteyiz. Kadın ve erkek kıyafetlerini değerlendirirken; başa giyilenler, bedene giyilenler, ayağa giyilenler ve takı-aksesuar grubu olarak ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Motif, Adıyaman, Halı, Kilim

The richness of the textile products and etnographic pieces in Adıyaman region show that Turk people didn?t lose their cultures an deven they developed and made rich.When we speak Adıyaman region about textile productsand etnographic pieces,we see Adıyaman city at first Adıyaman city center,villages and towns.There are dresses ,carpets and other pieces.In these pieces geometric names are and also regional names are used.Weavings take some names for their using aims like carpet,prayer rug and other names.In Adıyaman region weavings have some specialities but also these like other regions weavings.Weavings equipments were only silk before but now also cotton is used.Colours were natural equipments and plant before.But now there are also artificial colours and synthetics.Red,Brown,gren and white colours are dominant.Motifs which are used in weavings are cleat,eight part stars,dragon and life trees.Special dressing culyure in Adıyaman region also aids this richness.In this stuıdy which we will say Adıyaman region dreesing types,summary, it is divided into two types women and men.While we are speaking about women and men dressings,there are head dressings,body dressings, foot dressings and appliances.Key Words: Motif, Adıyaman, Carpet, Rugs