Hikaye anlatıcılığında oyuncu

Abstract

Hazırlamış olduğum tez çalışmasında sözlü kültür geleneğinin en önemli temsilcileri olan hikâye anlatıcılarını araştırmış bulunmaktayım. Anadolu'da en eski geleneklerden biri olan hikâye anlatıcılığı zaman içinde biçim değiştirerek günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır.Ozan-baksı geleneğinden başlayarak âşık, meddah, dengbej gibi bir çok anlatıcı tipi Anadolu topraklarında varlığını sürdürmüştür. Bütün bu anlatıcı tipleri coğrafyaya ve yaşadığı toplumlara göre farklılıklar göstermektedir. Dünya üzerinde var olan bütün medeniyetlerin kültürünü, dinini, dilini ve yaşam biçimini kuşkusuz hikaye anlatıcıları nesilden nesile taşımıştır.Geleneksel anlatıcı tipleri birçok benzer özellik taşımaktadır. Güçlü hafızaları, anlatılarına eşlik etmesi için kullandıkları enstrümanlar, hikayelerini hemen her yerde anlatabilmeleri gibi özellikler bu anlatıcı tiplerinin ortak özellikleridir. Bunun yanında yetiştikleri coğrafyalara göre tavır olarak bazı farklılıklar göstermektedirler. Dünya coğrafyasında da Antik dönemlerden bu yana gelen anlatıcı tiplerine rastlamaktayız. Hikâye anlatma sanatının doğulu bir sanat olduğunu varsaysak da günümüz anlatıcıları bu doğulu geleneği batı formlarına sokarak günümüze taşımışlardır.Modern hikâye anlatıcının günümüze fazla ilgi görmesinin nedeni kuşkusuz gelişen teknolojiyle beraber insanların iletişim kabiliyetinin yok olmaya başlamasıdır.Hikâye anlatıcılığı dün de bugün de en etkili iletişim aracıdır. Bu nedenle modern hikâye anlatıcıları yapmış oldukları atölye çalışmalarıyla kamusal alanda da etkili olmaya başlamıştır. Bu eğitimlerde hikâye anlatma, çözümleme ve sahneleme olarak üç başlıktan oluşmaktadır.Yaşadığımız çağda hikâye anlatıcıları çocukların ilgisinin haricinde yetişkinlerinde oldukça ilgisini çekmektedir. Modern anlatıcının geleneksel kalıpların dışına yer yer çıkarak sergilemiş olduğu performans farklı görüşlere, farklı toplumlara, farklı mekanlara hitap etmeye başlayarak sınırlarının dışına çıktığı görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Sözlü kültür, ozan aşık, dengbej, meddah hikaye anlatıcısı, hikaye anlatma, masal, gelenek

In thesis study, I have investigated the storytellers, which will be the most important representatives of the oral culture tradition. Storytelling that is one of the oldest traditions in Anatolia has managed to reach the present day by changing its form as time progresses. Beginning from the ozan-baksı tradition, several narrator types such as lovers, meddah and dengbei have continued to exist in Anatolia. All these types of narrators vary according to the geography and societies in which they live. The culture, religion, language and lifestyle of all civilizations existing in the world have undoubtedly carried by storytellers from generation to generation.Traditional narrator types have many similar features. Their strong memories, the instruments that they would use to accompany their narratives and their ability to tell their stories almost everywhere are common features of these types of narrators. In addition, there are some differences in the attitude according to the geography where they have grown. In the world geography, we encounter the types of narrators since the ancient times. Even if we assume that the art of storytelling belongs to eastern art, today's narrators carried eastern tradtion to the present day by conditioning it into western forms.The reason why the modern storytellers dont receive much attention at the present time is undoubtedly depletion of communication capability of people with developing technology. Storytelling was the most effective communication tool in the past and so on today. For this reason, modern storytellers started to be effective in the public space with their workshops. These trainings consist of three titles which are story telling, analysis and staging.In this age, both adults and children are much interested in storytellers. It is seen that the modern narrator's performance by performing out of traditional patterns goes beyond its limits by addressing different views, different societies and different places.Keywords: Oral Culture, Ozan, Aşık, Dengbej, Meddah, Storyteller, Storytellig, Tale, Tradition.