Erzurum yöresi ağıtlarının makamsal açıdan incelenmesi

Abstract

Ağıt, insanlığa acı veren herhangi bir olayın, bir kaybın, acıklı melodiler vasıtası ile haykırışı, seslenişidir. Ağıtın içeriğinde hüzün, kayboluş, ölüm, ayrılık gibi insana acı veren duygular vardır. Bu temel kavram çerçevesinde Erzurum iline ait Ağıt formundaki türküler incelenmeye çalışılmıştır. Türkiye'nin hemen her yöresinde olduğu gibi, Erzurum yöresinde de Ağıt kavramının ne olduğu, nasıl yakıldığı, hangi zaman şartlarında ve nasıl ifade edildiği, makamsal ve edebi boyutlarının neler olduğu ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte, Erzurum yöresi müzik kültürünün müzikal ve yöresel özellikleri, gelenek ve görenekleri araştırma-incelemeler ve yorumlar dâhilinde ifade edilmeye çalışılmıştır.Bu araştırmanın birinci bölümünde; Ağıt kavramının ne olduğu, hangi şart ve zamanlarda yakıldığı konusunda bilgiler verilmiş olup, Erzurum yöresi müzik kültüründe ağıtın önemi ve mevcut türküler içerisindeki yeri üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte Erzurum yöresi müzik kültüründe var olan müzik türleri hakkında da kısa bilgilere yer verilerek, Ağıt türündeki türkülerde tespit edilen 8 makamın Türk Müziği makam nazariyatı açısından literatürdeki açıklamalarına yer verilmiş ve bu makamlar ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Çalışmanın bu bölümünde problem cümlesi, araştırmanın amacı ve önemi, varsayımlar, sınırlılıklar ve konuyu kapsayıcı tanımlara yer verilmiştir.Araştırmanın ikinci bölümünde; yöntem, araştırmanın modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması, verilerin incelemelerine değinilmiştir. Bu araştırmada, belgesel tarama yapılarak konu ile ilgili kaynaklara ulaşılmıştır.Araştırmanın üçüncü bölümünde; belirlenen problem cümlesinden yola çıkılarak TRT THM repertuvarına kayıtlı olan Erzurum yöresine ait ağıtların makamsal incelemeleri yapılmıştır. Bu doğrultuda, ağıtların karar perdeleri, güçlüleri, yedenleri, seyir karakterleri, asma kalışları incelenerek makamsal özellikleri belirtilmeye çalışılmıştır. Türküler sözel bölümlerin başladığı bölümden itibaren motif ve cümle kurallarına göre incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırmanın son bölümünde ise; yapılan araştırma ve incelemeler neticesinde ulaşılan sonuçlara ve önerilere yer verilmiştir.

Lament is the expression and calling of an event in which society suffers with sad melodies. The contents of the lament include feelings of sadness, bohemian, death and separation. Within the framework of these concepts, folk songs in the form of Ağıt in Erzurum were examined and evaluated. The aim of this study is to analyze, as in regions in Turkey, Erzurum meaning of the concept in the region Laments, Lament sing songs time and sing songs conditions in terms of modal and literary. However, musical and regional characteristics, traditions and customs in the musical culture of Erzurum region were evaluated and interpreted.In the first chapter of the study, the meaning of the concept of lament, the manner and the time of giving information about the music culture in Erzurum region and the place of the lament have been evaluated. On the other hand, by giving basic information about music genres in Erzurum culture music, literature information about Turkish Music maqam theory of 8 maqams in Ağıt genres have been given and examined in detail. In addition, in this section, the problem of research, the purpose and importance of the research, assumptions, limitations and definitions are given.In the second part of the research; information about the research method, research model, population and sample, data collection and data analysis. In this research, literature review was made by using documentary scanning technique.In the second part of the research, information about the research method, research model, population and sample, data collection and data analysis. In this research, literature review was made by using documentary scanning technique. In the third chapter of the study, it is aimed to analyze the THM belonging to the Erzurum region in the TRT repertoire in terms of maqam and method. Within in the framework of this basic aim, the maqam characteristics of the Turkish folk songs are determined by analyzing their majör keys, power keys, yeden tones and suspended chords, and their method characteristics are determined by analyzing their time, unit, method type, method patterns. The folk songs have been analyzed according to the rules of motif and sentence starting from the oral sections. In the last chapter of the study; the results of the researches and investigations are discussed.