Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının temel psikolojik ihtiyaçları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Akademisyenlerin temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanma düzeyleri ile tükenmişlik durumları arasında bir ilişkinin var olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden 16 üniversite de görev yapmakta olan akademisyenlere anket uygulanmıştır. 176 kadın, 377 erkek olmak üzere toplam 553 akademisyen değerlendirmeye alınmıştır.Araştırma var olan durumu saptamaya yönelik betimsel bir çalışmadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma, kişisel ve mesleki bilgileri içeren ölçek, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİ) ile toplanan veriler üzerinde yürütülmüştür.Araştırma sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS 20.0 ve programı yararlanılmıştır. Araştırma için frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama (X), Kolmogorov-Smirnov, Shapiro Wilk, Mann Whitney U, Kruskal Wallis H ve korelasyon testleri kullanılmıştır.Araştırmada, öğretim elemanlarının kişisel ve mesleki özelliklerini, tükenmişlik, temek psikolojik ihtiyaç düzeylerini belirlemek için elde edilen verilerin frekansları, yüzdeleri ve aritmetik ortalamaları tablo haline getirilerek yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre; akademisyenlerin cinsiyet ve gelir durum değişkeninde yapılan ikili ve üçlü grup karşılaştırmalarında anlamlı bir fark yoktur. Çalışma süresi, yaş ve unvan değişkeni bakımından yapılan üçlü grup karşılaştırmalarda TPİ ve MTE envanterlerin de anlamı düzeyde bir fark vardır. Medeni hal ve yönetsel görevler değişkeni bakımından yapılan üçlü grup karşılaştırmalarda TPİ envanterinde anlamlı bir fark varken, MTE envanterinde anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Akademisyenlerin temel psikolojik ihtiyaçlar ile tükenmişlik ölçeklerinin alt boyutlarında korelasyon analizi yapılmış veönemli düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Öğretim Elemanı, akademisyen, Tükenmişlik, Temel Psikolojik İhtiyaçlar.

The purpose of this research; The aim is to determine whether there is a relationship between the level of fulfillment of the basic psychological needs of academicians and their burnout status. To this end, Turkey's seven geographical areas from 16 universities were applied to survey academics who are working. A total of 553 academicians, 176 female and 377 male, were evaluated.The research is a descriptive study to determine the current situation. Quantitative research methods were used in the research. The research, personal and professional information scale, Maslach Burnout Inventory (MBI), Basic Psychological Needs Scale (TPI) and the data collected were used.SPSS 20.0 and its program were used to evaluate the data obtained from the research. Frequency (f), percentage (%), arithmetic mean (X), Kolmogorov-Smirnov, Shapiro Wilk, Mann Whitney U, Kruskal Wallis H and correlation tests were used for the research.In this research, the frequencies, percentages and arithmetic averages of the data obtained to determine the personal and professional characteristics of teachers, burnout and basic psychological need levels were interpreted.According to the results of the research; There is no significant difference in the comparison of two and three groups in the gender and income status of academicians. TPI and MTE inventories have a meaningful difference in triple group comparisons in terms of working time, age and title variable. There was a significant difference in the TPI inventory in triple group comparisons in terms of civil status and managerial tasks, while there was no significant difference in MTE inventory. Correlation analysis was performed on the sub-dimensions of basic psychological needs and burnout scales of academicians and a significant positive relationship was found.ey Words: Instructor, academician, Burnout, Basic Psychological Needs.