Hâfiz-i Şirazî`nin gazellerinde mitolojik unsurlar

Abstract

Hâce Şemseddin Muhammed b. Muhammed Hâfız-ı Şirazî, İran'ın aynı zamanda dünyanın da en güzel söyleyen büyük şairlerden biridir.Hâfız edip bir kişidir, edebî ve Şer'i ilimlere vakıf, felsefi inceliklerden ve irfani gerçeklerden haberdar bir alimdir. Felsefi ve irfani düşüncelerdeki üstün konumu ve açıklama noktasında açık, fasih ve hoş ahenkli ifadeler kullanma gücü, onu önceki birçok şairin üstüne çıkarmış ve divanını herkesin kabul edeceği bir hale getirmiştir. Sahip olduğu doğuştan gelen olağanüstü hazırlığı ona çok arifane incelikle birlikte derin düşünceler imkanı da vermiştir.Bu çalışmada amacım; büyük söz ustası, Hâfız-ı Şirazî'nin Divanı'nda yer alan Fars mitolojisi kavramlarını içinde yoğun olarak barındıran gazellerini inceleyerek ince, güzel mazmunların çokça bulunduğu herbiri ayrı güzellikteki gazellerindeki mitolojik unsurları tespit etmekti.Bu amaçla öncelikle incelenen gazeller içerisinde tespit edilen mitolojik unsurların ne anlama geldiği, mitolojide ne anlamlar ifade ettiği, İran mitolojisindeki yeri ve önemi kısaca anlatılmıştır. Sonrasında ise bu mitolojik terimlerin Hâfız'ın gazellerinde hangi anlamlarda kullanıldığı ifade edilerek, şairin verilen bilgilere en uygun beyitleri örnek verilmiştir. Çalışmada toplam yüz kırk sekiz mitolojik unsur ele alınmıştır.Anahtar kelimeler: Hâfız, Divan, Gazel, Mitoloji

Hâce Şemseddin Muhammed b. Muhammed Hâfiz-ı Şirazî is one of the greatest poets who sing beautifully.Hâfiz is a literary man who is knowledgeable in the literary and religious disciplines and a scholar who is aware of the philosophical deeds and scholarship realities. The dominant position in the ideas of philosophy and scholarship and his power over the usage of clear, fluent and pretty harmonical expressions on the point of explanation made him superior over many former poets and made his divan as an acceptable by everybody. His outstanding preparation at birth enabled him to have long ideas with an elaborate style.My purpose in this study, by examining the gazelles containing Persian mythological elements intensively took place in the Divan of Hâfız-ı Şîrâzî, is to determine the mythological elements in the gazelles which symbolize delicate, pretty and conceptual ways of beauty separately.Within this purpose, in the gazelles which were studied, it is told briefly what the determined mythological elements mean, what they mean in the mythology and their place and importance in Persian mythology. Later, by mentioning about how these mythological terms mean in the gazelles of Hâfiz, the most suitable verse examples of the poet were given. In this study, a hundred forty eight mythological elements in total were dealt with.Key words: Hâfiz, Divan, Gazelle, Mythology