Barajdan önce Yusufeli: Kaygılar, beklentiler, eğilimler

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, Artvin ili Yusufeli ilçesinde inşası devam eden Yusufeli Barajı özelinde, barajların yapım sürecindeki toplumsal etkilerini konu edinmektedir. Araştırma, ilçede yaşayan insanların barajdan kaynaklı kaygıları, beklentileri ve ileriye dönük göç eğilimlerini yorumlayıcı bir yaklaşımla, onların dilinden ortaya koymayı ve birtakım öneriler sunmayı amaçlamaktadır.Genel hatları itibariyle nitel olan çalışma, metodolojik olarak `Yorumlayıcı Sosyal Bilim (YSB)`, kuramsal olarak ise `Aktör İlişkilerağı Kuramı (AİK)` temelinde yapılmıştır. Bu çalışma, barajların toplumsal etkilerini AİK temelinde ele alan Türkiye'deki ilk örnektir. Araştırmanın verileri gözlem, yapılandırılmamış görüşmeler, odak grup görüşmeleri ve kısmen `ikincil kaynaklardan` elde edilmiştir. Araştırmada `kartopu` ve `tipik örnekleme` teknikleri ile seçilen 36'sı erkek, 26'sı kadın olmak üzere toplamda 62 kişi ile `görüşmeler` yapılmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre, araştırılanlarda birçok etkenin kaygılara neden olduğu görülmüştür. Bu etkenlerden en önemlisi süreçle ilgili belirsizliklerdir. Belirsizliğin nedeni ise ilgili kişi ve kurumlara bağlanmaktadır. Kamulaştırma ve iskân uygulamalarında bir mağduriyet yaşatılacağı; mevcut maddi ve manevi kültür ile turizm değerlerinin yeniden yerleşimle birlikte büyük oranda yok olacağı; bölge dışına yoğun bir göç hareketinin gerçekleşeceği, söz konusu kaygıların başında gelmektedir. Muhtemel göç hareketinin, araştırılanlarca `zorunlu göç` olarak değerlendirildiği görülmektedir. Göç eğilimlerinin ise beklenti ve taleplerle yakından ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Araştırmada, AİK'e bazı kavramsallaştırmalar yoluyla Türkiye özelinde katkı sağlanmaya çalışılmıştır. AİK bu çalışmanın her aşamasında uygun araçlar sağlamıştır. Buradan hareketle kuramın, barajların toplumsal etkilerini ele alan çalışmalarda kullanılmasının uygun olduğu söylenebilir.Anahtar kelimeler: Aktör İlişkilerağı Kuramı, Baraj, Göç, Yeniden Yerleşim, Yusufeli

This master thesis is about the effects of dam construction on local people with the example of Yusufeli Dam. The research aims to state the concerns, expectations and tendencies of local people and to introduce suggestions within interpretative approach.The research is realized within Interpretative Social Science approach and Actor-Network Theory (ANT). This study is the first one using ANT in Turkey on a dam issue. Data set of qualitative field study is produced by observation, unstructured interviews and focus group interviews with 36 men, 26 women chosen by snowball and typical sampling procedures. Results show that people have concerns caused by many parameters. The most important one is the uncertainty about the process that is caused by people and organizations. The main concerns are that expropriation and housing will aggrieve people, cultural and touristic values will disappear, there will be a great migration to out of region. Possible migration movement is called as `forced migration.` Tendency of the migration is related with expectations and demands. It is tried to contribute ANT with some concepts in Turkey case. ANT, which provides suitable tools for this study, is useful to study social impacts of dams.Keywords: Actor-Network Theory, Dam, Migration, Relocation, Yusufeli