Tophane-i Amire`den İmalat-ı Harbiye`ye Osmanlı Devleti`nde harp sanayii (1861-1923)

Abstract

XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren silah teknolojilerinde baş döndürücü bir gelişme yaşanmıştır. Yeni icat edilmiş silahlarla ordularını güçlendiren devletler yeni siyasi hedeflerin peşinde koşarak başka devletlerle savaşmışlardır. Yapılan her savaş yeni bir teknolojinin kapısını açan başlıca unsur olmuştur. Devletler varlıklarını koruyabilmek amacıyla ordularını üstün silahlarla donatmak için gayret göstermişlerdir. Osmanlı Devleti ordusunu modern silahlarla donatmak için Avrupa ve Amerika'dan yüz binlerce silah ithal etmiş ve ithal ettiği bu silahları Tophane-i Amire Fabrikalarında üretmeye çalışmıştır. Tophane-i Amire Fabrikalarında yapılan üretimle silah temininde yabancı ülkelere bağımlılık azaldığı gibi silah ithalatına yapılan harcamalar en alt seviyede tutulmuştur. Osmanlı Devleti'nde Avrupa devletlerindeki gibi bir sanayileşme hareketi görülmediğinden Tophane-i Amireye bağlı silah fabrikalarının kuruluş ve işletilmelerinde çeşitli sıkıntılarla karşılaşılmıştır. Nitelikli işgücü ve finansal kaynak bulma karşılaşılan başlıca sorunlardır. XIX. ve XX. yüzyılda birçok savaşa giren Osmanlı ordusunun silah ve mühimmatının temin edilmesi noktasında Tophane-i Amire Fabrikalarının faaliyetleri ön plana çıkmaktadır.

There has been a stunning improvement in arms technology since the second half of the 19th century. States which strengthened their armies with newly-invented arms started wars against other states pursuing new political targets. Every new war became the primary reason for a new technology. States showed remarkable efforts with the purpose of preserving their presence in order to equip their armies with modern weapons. Ottoman Empire imported hundreds of thousands of weapons from Europe and America in order to equip its army with modern weapons and tried to manufacture those imported weapons in the factories of Tophane-i Amire. Thanks to the manufacture carried out in Tophane-i Amire Factories, dependency of arms equipment on foreign countries decreased and expenditures for arms importation were maintained at the lowest level. As there has not been a movement of industrialization in Ottoman Empire like that of in the European countries, various difficulties have been experienced in the foundation and operation of the factories affiliated to Tophane-i Amire. Major difficulties are qualified labour force and finding financial resource. The facilities of Tophane-i Amire Factories have come to the forefront in terms of providing Ottoman Empire, which went to many wars in the 19th and 20th centuries, with weapons and ammunition.