Balıkesir mezar taşları

Abstract

Türk plastik ve estetik sanatının en güzel örneklerinden biri mezar taşlarıdır. Ait oldukları dönemin sanatsal ve sosyo-kültürel anlayışının özelliklerini yansıtması bakımından ehemmiyet arz etmektedir. `Balıkesir Mezar Taşları` adlı tez çalışmamızda, Balıkesir şehir mezkezinde yer alan; Ali Şuuri Haziresi, Asri Mezarlığı, Baş Çeşme Mezarlığı, Şeyh Lütfullah Camii ve Zağnos Paşa Camii Haziresi olmak üzere 5 farklı yerde tespit edilen 211 mezarın 109'u erkek 87'si kadın 15'inin ise kimliği bilinmemektedir.İncelediğimiz 211 mezarın 171'inde tarih mevcuttur. Tarihler genel olarak XVII. XVIII. XIX. ve XX. yüzyıllara aittir. Bunlardan 1'i XVII., 25'i XVIII., 85'i XIX., 58'i XX. yüzyıla aitken, 40 mezarın ise tarihleri belirlenememiştir. Mezarlar içerisinde en eski tarihli örnek Zağnos Paşa Camii Haziresi'nde bulunan, 1668 tarihli Sinan Paşa'ya aittir. En geç dönemli mezar 1941 yılına tarihlenen Şeyh Lütfullah Camii Haziresi'ndeki Emine Hanım'ın mezarıdır.Mezar taşlarında başlıklar, taşı tamamlayan öğe olması bakımından önemlidir. İncelediğimiz eserlerde erkek başlığı olarak 19 farklı serpuş tespit edilirken, kadın başlıklarında 3 farklı örneğe rastlanılmıştır.Mezar taşlarında ölünün kimliğine belirten, taşların yüzeylerine yazılmış kitabe metinleri bulunmaktadır. Bu metinler içerisinde yakarış, dua, kimlik, dua talebi ve tarih gibi konular belirlenmiştir.Mezar taşlarında yer alan süsleme programına bakıldığında ise yoğunlukla bitkisel süslemeler, ardından geometrik, nesnesel ve mimari motiflerin geldiği görülmektedir.Balıkesir'de incelemeye aldığımız mezarların malzeme, işleniş, form, başlık tipleri ve süsleme bakımından başkent İstanbul ile benzer özellikler göstermektedir. Yapıldıkları dönemin sanat özelliklerini taşıyan mezar taşları, Türk sanatının mezar taşına yansıyan bir yönü olması bakımından da önemli bir yere sahiptir.

One of the most beautiful examples of Turkish plastic and aesthetic art is grave stones. It is important in terms of reflecting the characteristics of the artistic and socio-cultural understanding of the period they belonged to.Balikesir Tombstones `in our study, in Balikesir city mezkezinde; Ali Cemetery, Ali Cemetery, Asri Cemetery, Baş Çeşme Cemetery, Şeyh Lütfullah Mosque and Zağnos Pasha Mosque Hazirasi are found in 5 different places, 109 of them are male and 87 of them are female and 15 of them are unknown.History is available on 171 of the 211 graves studied. The dates are in general XVII. XVIII. XIX. And XX. It belongs to centuries. 1 of them XVII., 25 of XVIII., 85 of XIX., 58 of XX. The dates of 40 graves were not determined. The oldest example in the graves belongs to Sinan Pasha in 1668, located in the Zagnos Pasha Mosque Haziresi. The earliest stones is the gravestones of Emine Hanım in the Sheikh Lutfullah Mosque in 1941.In grave stones, headings are important in that they are elements that complement stone. In our works we have identified 19 different types of male headlines and 3 different examples of female headers.There are inscriptions on the surface of the stones that indicate the identity of the in gravestones. In these texts, topics like prayer, prayer, identity, prayer request and history are determined.When you look at the ornamentation program in the grave stones, it is seen that the vegetative ornaments are followed by geometric, objectistic and architectural motifs.The gravestones we have examined in Balıkesir are similar to the capital city in terms of material, process, form, title types and ornament. The tombstones carrying the artistic characteristics of the period they have made are also important in that the Turkish art is a reflecting aspect bearing grave.