Para politikası şoklarının asimetrik etkileri ve iktisadi doktrinler açısından değerlendirilmesi: Ekonometrik bir analiz

Abstract

Para politikası şokları makroekonomik değişkenler üzerinde asimetrik etkilere neden olabilmektedir. Bu şoklar, merkez bankasının, ticari bankaların veya bireylerin beklenmeyen davranışlarından kaynaklanabilir. Reel sektörde yaşanan şoklar kadar uluslararası piyasalardan kaynaklanan şoklar da para politikası şoklarına neden olabilir. Dışa açık bir ekonomide uluslararası şokların göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Petrol fiyatlarında meydana gelen dışsal bir şok, Faiz ve döviz kuru riski gibi dışsal şokların kaynağı olan uluslararası finans piyasaları son derece önemlidir. Yaşanan bu şoklar bireylerin ve ticari bankaların tutumlarına yansıyarak, para politikası göstergesinde değişmelere neden olabilmektedir.Reel şokların ekonominin arz ve talep tarafından kaynaklandığı, nominal şoklara ise para arzındaki değişimler neden olmaktadır. Buna göre, uzun dönemde üretim seviyesinin sadece toplam arz şokundan, reel döviz kurunun toplam arz ve toplam talep şoklarından, fiyat seviyesinin ise toplam arz, toplam talep ve nominal şokların tümünden etkilendiği bilinmektedir.Çalışmanın amacı, 2005-2013 dönemi itibariyle Türkiye ekonomisinde para politikası şoklarının asimetrik etkinin olup olmadığı ve varsa bu etkinin çıktı ve fiyat seviyesi üzerindeki asimetrik ilişkiyi analiz etmektir. Bu ilişkiler incelenirken doğrusal olmayan zaman serisi modellerinden ve vector autoregression modellerinden yararlanılmaktadır. Bununla birlikte asimetrik eşbütünleşme testi ile asimetrik hata düzeltme modeli ile tahminler gerçekleştirilmiştir.Yapılan analizlerin sonucunda, para politikası şoklarının asimetrik bir yapıda olduğu; pozitif para politikası şokunun çıktı ve fiyat seviyesi üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı, negatif para politikası şoklarının çıktı ve fiyat seviyesi üzerinde güçlü bir etkide bulunduğu görülmektedir.

The monetary policy shockes may cause asymmetrical impacts on macroeconomic parameters. This type of shockes could result from the unexpected approaches of the Central Bank, Commercial Bank or the individuals. Just like the shockes encountered in the real sector the shockes arise from the international marketplaces can cause monetary policy shockes as well. It is essential not to disregard the international shockes on the outward-oriented economy. International finance marketplaces that are the origins of external shockes such as any exterior shock occurs on oil price, risk of interest and exchange rate. These experienced shockes may cause variance in monetary policy indicator by reflecting to the approaches of the individuals and commercial banks.While it is known that real shockes have its source in supply and demand, the variance on money supply brings on nominal shockes. Accordingly, it is considered that potential production level in a long term process is affected merely by total supply shock, real exchange rates are impressed by total supply and demand shockes and the level of the price is influenced by all the total supply, total demand and nominal shockes. The main aim of the study is to analyze if there is an asymmetric impact on the shockes of monetary policy in economy of Turkey and if so the asymmetric relation of this impact on the output and the price level. While these relations are being analyzed , non-linear time series models and vector autoregression models are taken advantage. On the other hand, predictions made by using asymmetric cointegration test and asymmetric error correction model.In consequence of the committed analyses it is seen that monetary policy shocks have asymmetric structure,; the positive monetary policy shock has no effect on output and price level, the negative monetary policy shocks have a strong impact on output and price level.