Fikir ve sanatta bir duruş: Münevver Ali Haydar Haksal

Abstract

Bu çalışma, Ali Haydar Haksal'ın anlatılarından hareketle onun zihin dünyasından edebî eserlere yansıyan sanat ve estetik düşüncelerinin Doğu-Batı ve müşterek bir muhafazakâr düşünce sistematiği içinden değerlendirilmesidir. Bu bağlamda söz konusu meselelerin Haksal merkezinde ele alınması, aynı zamanda yazınsal ürünlere yansıyan siyaset, toplum ve medeniyet algısının İslamî bir söylem çerçevesinde ne tür temellendirmeler yapılacağına ilişkin pek çok tartışma alanı açmaktadır. Bu tartışma alanları Batı medeniyetinin Doğu ve İslam uygarlığına yönelik şartlı bakışını Haksal merkezinde kritik eden yazınsal ürünlerle yakından ilişkili olmasının yanı sıra; Haksal'ın politik bir Müslüman duruşunu temsil eden ve bir epistemolojik hareket ve kaynak noktası olan vahiy kültür dairesinin sorunlarıyla yakından ilgilidir. Medeniyet, tarih ve toplumu ilgilendiren ve bununla beraber bireysel problem ağının modernite bağlamında etkileşimi neticesinde oluşan sorun ve uzlaşmazlıklar hesaba katıldığında; Ali Haydar Haksal çağa ait verileri yazınsal dünyanın imkânlarıyla çözümlemek ve tespit etmekle kalmaz; bir yandan da çözüm önerileri sunar. Dolayısıyla Ali Haydar Haksal hem öykü ve romancılığıyla hem de diğer düz yazılarıyla İslamî söylem düşünce koridorunun önemli bir temsilcisi olarak değerlendirilmelidir. Anahtar Kelimeler: Doğu-Batı, Modernizm, Vahiy, Söylem, İdeoloji, Medeniyet.

This study is an evaluation of the artistic and aesthetic thoughts reflected in literary works from the world of mind from the accounts of Ali Haydar Haksal from the East-West and a common conservative system of thought. In this context, the discussion of these issues at the center of Haksal also opens up a lot of discussion on the basis of what is perceived in an Islamic discourse on the perception of politics, society and civilization reflected in literary products. These areas of debate are closely related to the literary products that criticize the conditional view of Western civilization for East and Islamic civilization in the Haksal's center, The revelation, which represents Haksal's political Muslim stance and is an epistemological movement and source, is closely related to the problems of the cultural circle. When problems and disagreements arise in the context of civilization, history and society, and the interaction of the individual problem network in the context of modernity, Ali Haydar Haksal does not stop to analyze and analyze the data of the age with the possibilities of the literary world; It also offers a solution proposal. Therefore, Ali Haydar Haksal should be regarded as an important representative of the corridor of Islamic rhetoric, both in terms of story and novelty and in other plain texts.Key Words: East-West, Modernism, Revelation, Discourse, Ideology, Civilization.