Alkol-tütün kullanımını etkileyen değişkenlerin bivariate probit regresyon ile analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye'deki 15 yaş ve üzeri bireylerin alkol ve tütün kullanımının nedenlerini ortaya çıkarmak ve bunların sebep olduğu değişimleri analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda sosyo-ekonomik ve demografik faktörlerin alkol ve tütün kullanımı üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bivariate (iki bağımlı değişkenli) probit model tahminleri yapılmıştır. Araştırmada, TÜİK tarafından 2010 ve 2012 yıllarında yapılan Türkiye Sağlık Araştırması Anketi'nden elde edilen yatay-kesit verileri kullanılmıştır. Alkol ve tütün kullanım durumu bivariate probit modelin iki bağımlı değişkeni olarak alınmıştır. Alkol ve tütün kullanım durumu değişkenleri eşanlı olarak birbirlerini etkiledikleri için bivariate probit model kullanılmıştır. Tahmin edilen bivariate probit model ile bu iki değişkenin birbirine bağımlı olarak gerçekleştiği hipotezi doğrulanmıştır. Tahmin edilen model sonuçlarına göre, yerleşim yeri, yaş, cinsiyet eğitim durumu, medeni durum, aylık gelir, genel sağlık durumu, vücut kitle endeksi, meyve yeme sıklığı, sebze yeme sıklığı, şiddete maruz kalma ve anketin yapıldığı yıl değişkenlerinin alkol ve tütün kullanımında etkili değişkenler olduğu tespit edilmiştir. Psikososyal destek alma durumu, diş fırçalama sıklığının yalnızca tütün kullanımında etkili olduğu, alkol kullanımında etkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Bivariate Probit Model, Alkol Kullanımı, Tütün Kullanımı

The purpose of this study is to reveal the reason why individuals in Turkey aged over 15, the use of alcohol and tobacco and analyse the changes caused by that. In line with this aim bivariate (with two dependent variables) probit model estimations were made aiming at determining the effects of socio-economical and demographic factors on alcohol and tobacco consumption. In the research, cross sectional data obtained from Turkey health research conducted by TUIK in years 2010 and 2012.Alcohol and tobacco consumption status was considered to be two dependent variables of bivariate probit model. As alcohol and tobacco consumption effect each other simultaneously bivariate probit model was used. Together with the estimated bivariate probit model it was confirmed that these two variables realize dependent to each other.According to estimated model results the effective variables on alcohol and tobacco consumption were determined as residence of place, age, gender, education status, marital status, monthly income, general health status, body mass index, fruit consumption frequency, vegetable consumption status, exposure to violence and the year when survey was made. It was concluded that psycho-social support and tooth brushing frequency are only effective on tobacco consumptiom and are not effective on alcohol consumption. Keywords: Bivariate Probit Model, alcohol consumption, tobacco comsumption