Örgütsel adaletin örgütsel sinizme etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü

Abstract

Örgütsel adalet algısı ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın aracı değişken rolünün belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada, iki ya da daha fazla değişkenin betimlendiği ve derinlemesine analiz edildiği ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Buna yönelik olarak örgütsel adalet, örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin Yapısal Eşitlik aracılığı ile oluşturulan model çerçevesinde irdelendiği evrenini, Atatürk Üniversitesi araştırma görevliliği kadrosunda görev yapan akademisyenler oluşturmaktadır. Literatürde bulunan diğer araştırmalar arasında bu üç değişkenin birlikte değerlendirmeye alındığı çok az çalışma bulunmaktadır. Ele alınan değişkenlerin eğitim alanında uygulanmasının bu anlamda literatüre katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu kapsamda görev yapan toplam 344 Araştırma Görevlisi çalışmaya dâhil olmuştur. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, bir yandan genel olarak adalet kavramı, örgütsel adalet, örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık kavramları açıklanmış öte yandan hipotezlerimizin doğruluğunu göstermesi açısından, literatürde daha önce yapılmış çalışmalar araştırma kapsamında sunulmuştur. İkinci bölümde, araştırmanın temel amacı doğrultusunda araştırma örnekleminden toplanan verilerin SPSS ve AMOS programları aracılığı ile analizi sonucu elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda araştırma görevlilerinin örgütsel adalet ile örgütsel sinizm algıları arasında güçlü ilişkiler tespit edilmiş ve yapısal eşitlik analizi sonrasında, örgütsel bağlılığın da bu değişkenler arasında kısmi aracılık rolü üstlendiği saptanmıştır. Buradan hareketle Atatürk Üniversitesi'nde görev yapan araştırma görevlilerinin örgütsel adalet algılarının zayıflamasının örgütsel sinizm davranışına negatif yönde etki ettiği ve nihai olarak örgütsel bağlılığın da zayıfladığı hipotezinin doğrulandığı görülmüştür. Sonuç olarak örgüt içerisinde görev yapan tüm kademelerdeki yöneticilerin, adil olmayan davranışlarının etkilerinin sinizm davranışlarını besleyebileceği ve çalışanlarının örgütsel bağının kopmasına neden olacağı konusunda bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Araştırmamıza dâhil ettiğimiz değişkenlerin, başta eğitim alanı olmak üzere, farklı alanlarda uygulanması/incelenmesi ve bu kapsamdaki sonuçların karşılaştırmalı olarak ortaya konulması büyük önem arz etmektedir.

Focusing on the role of organizational commitment as an intervening variable between organizational justice perception and organizational cynicism, this study moved on correlational research design based on the study and detailed analysis of two or more variables. The population of this study, which mainly examined the relation among organizational commitment, organizational cynicism, and organizational justice perception through structural equation modelling, consists of research assistants working at Atatürk University. In the previous works done on this issue, the number of studies addressing the relation between the relevant three variables is quite few, so this study with a heavier focus on these variables addressed raising questions in the relevant literature. Within this scope, 344 research assistants from various faculties of Atatürk University participated in the study. The study consists of 2 sections. In the first section, generally, the theoretical framework regarding concept of justice, organizational justice, organizational cynicism and organizational commitment is established; the reasons and results behind the appereance of these concepts are put. Besides, the previos studies are deeply presented in order to justify the theory this study moves on. In the second section, the results of the study obtained through the statistical analysis of the data through IBM SPSS and AMOS programmes are interpreted and elaborated. In general, the results of the study showed that that there was a strong relation between organizational justice perceptions and organizational cynicism perceptions; and the results of the analysis done through structural equation modelling put that the organizational commitment, as a mediator variable among dependent and independent variables, caused partial intervention. These results confirmed the hypothesis that the raising concerns of research assistants about organizational justice had a significant negative impact on organizational cynicism of assistants, and so the organizational commitment also weakened. As a result, this study suggested that the unfair attitudes and behaviours of academics in different positions significantly affect organizational cynicism and may result in breaking the bond in terms of organizational commitment. The variables focused in this thesis may be studied in further studies of various disciplines, and the contrastive analysis could be held over the results to be obtained.