Eğitsel yaklaşımlı aile rehberliğinin işitme engelli çocukların sözel iletişim becerilerine etkisi

Abstract

BÖLÜM IV ÖZET. SOMJÇ VE ÖNERİLER Bu bölümde, önce araştırmanın problem, yöntem bulgu larına ve yorumlarına ilişkin özet ve sonuçlara yer veril miş, daha sonra bu alanda yapılabilecek araştırmalara iliş kin öneriler sunulmuştur. Özet Bu araştırmada eğitsel yaklaşımlı aile rehberliğinin işitme engelli çocukların sözel iletişim becerilerinin ge lişimine ve böyle bir rehberliğin anne-babaların çocukları na yönelik tutumlarına etkisi araştırılmaya, ve bu alandaki çalışmalara katkıda bulunulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın konusunu oluşturan ağır işiten çocuklar bir işitme kalıntısına ve böylece de sözel iletişim beceri lerini kazanmada sağır olarak belirlenen gruba göre, bir üstünlüğe sahiptirler. Bir başka deyişle işitme kaybı daha az olan grubun, işitme kaybı daha fazla olan gruba göre sö zel iletişim becerilerini kazanma başarısı daha yüksektir. Ancak ağır işiten kümesinde de olsa bu çocuklar, akranla rıyla olan gelişim farklarını kapatabilmek için sesleri al gılamada, konuşmayı okumada ve konuşmanın ani aşılırlığında destekleyici ve çok yönlü bir özel eğitime ihtiyaç duymak tadırlar. 108109 Ağır işiten çocuklara konuşmayı öğrenmeleri için sağ lanacak özel eğitim hizmeti, erken tanılama, erken eğitim» özür ve özelliklerine uygun bireyselleştirilmiş eğitim prog ramlarının hazırlanmasını gerektirir» Öte yandan ağır işi tenlerin sözel iletişimlerinin geliştirilmesi, sözel uyarı ve yaşantı yoksunluğunun giderilmesi, öğrenmelerinin doğal bir ortam içinde gerçekleştirilmesi ve en önemlisi de çocu ğunu en fazla tanıyan, onunla ençok birlikte olan kişiler olarak ailenin de çocukla birlikte ele alınmasını gerekti rir. İşitme engelli bir çocuğun.aileye katılımı ile aile ler,, bir taraftan çocuklarına yardım etme yollarını ararken. diğer taraftan da bu beklenmedik durum karşısında psikolo jik ve eğitsel yardıma ihtiyaç duyarlar. Yapılan çalışma lar, ailelerin çocuklarının eğitimine katkıda bulundukları ve eğitsel rehberlik hizmetlerinden yararlandıkları ölçüde, hem onların ihtiyaçlarına cevap verebileceklerini, hem de kendilerini psikolojik olarak rahatlamış hissedeceklerini göstermektedir. Araştırmacının amacı`, eğitsel yaklaşımlı aile reh berliğinin işitme engelli çocukların sözel iletişim beceri lerinin gelişimine ve anne-babaların çocuklarına yönelik tutumlarına etkisine araştırmaktır. Araştırmada, öntest-sontest, kontrol grubu-' deney sel model kullanılmıştır. Araştırmanın deneklerini Ankara ilinde oturan 4-6 yaşlarındaki, zeka düzeyleri normal ve110 normale yakın, işitme cihazı- kullanan, önceden eğitim alma mış olan ağır işiten çocuklar arasından araştırmanın amacı na uygun olarak seçilen 4 kız, 10 erkek işitme engelli ço cuk ile, onların en az ilkokul, en fazla lise düzeyinde eğitim almış, önceden aile eğitimi konusunda herhangi bir programa katılmamış olan anne-babaları oluşturmuştur, Sap tanan 14 işitme engelli çocuk ile onların aileleri, biri deney, biri kontrol grubu olmak üzere tesadüfi örnekleme yoluyla iki gruba ayrılmıştır. Deney grubu aileleriyle dört ay süreli `X` değişkeni niteliğinde olan aile rehberliği uygulaması yapılmıştır. Bu uygulamadan önce ve sonra, deney ve kontrol gruplarına `Sözel İletişim Değerlendirme Aracı'` ile `Engelli Kişileri Yönelik Tutum Ölçeği` uygulanmıştır. Veriler araştırma modeline uygun olarak, eğitsel yaklaşımlı aile rehberliği uygulaması öncesi ve sonrasında, deney ve kontrol grubu çocuklarının sözel iletişimin üç alt düzeyinde farklı olup olmadıkları ile deney ve kontrol gru bu anne ve babalarının çocuklarına yönelik tutumlarının uy gulama öncesi ve farklı olup olmadığı Mann-Whitney U Testi: kullanılarak çözümlenmiştir. Ayrıca, deney ve kontrol grubu çocukları kendi içlerinde sözel iletişimin üç farklı düze yinde, aile. rehberliği uygulaması öncesi ve sonrasında fark lı olup olmadıkları ile, deney ve kontrol grubu anne ve ba balarının kendi içlerinde çocuklarına yönelik tutumlarında uygulama öncesi ve sonrasında farklı olup olmadıkları da Wilcoxon Eşleştirilmiş Çiftler İşaret Sıralaması Testi` » kullanılarak bakılmıştır.Ill Araştırmanın amacına yönelik toplanan veriler yuka rıda belirtilen istatistiksel yöntemlerle işlendiğinde dört aylık aile rehberliği uygulaması sonucunda deney grubundaki çocukların; a) sesleri algılamaları, b) konuşmayı okumala rı, c) konuşmalarının anlaşılırlığı olumlu yönde ve anlamlı biçimde daha yüksektir» Deney grubu annelerinin çocuklarına yönelik tutumları olumlu yönde ve anlamlı biçimde daha olum ludur. Deney grubu babalarının tutumlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Sonuç Araştırmanın bulgularına göre, eğitsel yaklaşımlı aile rehberliği uygulamasının, ağır işiten çocukların sözel iletişim becerilerinin gelişimine olumlu katkısı olduğu gö rülmektedir. Burada işitme cihazı kullanmanın. iletişim için işaretten çok konuşmaya yer vermenin ve ailenin çocu ğuna karşı yaklaşımının deney ve kontrol grubu çocuklarının sözel iletişim becerilerini kazanmalarına olumlu etkileri olduğunun görülmesiyle birlikte, deney grubundaki çocukla rın sözel iletişimlerinin, kontrol grubu çocuklarına göre daha iyi olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre, aile rehberliği uygulamalarının, ağır işeten çocukların sözel iletişim be cerilerini destekleyici uygulamalar olduğu kabul edilmekte ve bu uygulamaların yaygınlaştırılmasının yararlı olacağı kanısına varılmaktadır.