4-6 yaş çocuklarının sayı ve mekan korunumu kazanmasında sembolik oyunun işlevi

Abstract

110 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖZET, SONUÇ, ÖNERİLER Bu araştırmada sembolik oyunun 4-6 yaş çocuklarının sayı ve mekan korunumu kazanmasında ne denli yardımcı olduğu araştırılmak istenmiştir. Araştırmanın deseni 1977'de Golomb ve Cornelıus tarafından yapılan, sembolik oyunun sıvı korunumunun kazanılmasına etkisi konusundaki araştırmadan esinlenerek oluşturulmuştur. Deneysel bir araştırma olarak düzenlenen bu çalışmada, çalışma evrenine verilen sayı-mekan korunumu ön testiyle saptanan korunum kazanmamış ana okulu öğrencisi 60 çocuktan 15'i deney, 15'i kontrol grubuna tesadüfi örneklem yoluyla atanmıştır. Bundan sonraki aşamada araştırmacı dört hafta boyunca deney grubundan üçer kişilik gruplar oluşturup her gün otuz dakika Golomb vs Cornelıus' un araştırmalarında kullandığı oyun tekniklerini kullanarak oyun oynamıştır. Kontrol grubu ise anaokulu programında var olan günlük oyunlarını bazen araştırmacının katılımıyla onaylanmıştır. Dört hafta sonunda her iki gruba sayı ve mekan korunumu öntestinin aynısı olan sontest verilmiştir. Her iki grup bundan sonraki altı hafta boyunca günlük anaokulu programını takip etmiş bu süre sonunda her iki gruba ontest ve sontestin aynısı olan gecikmiş sontest uygulanmıştır. Araştırmanın genel amacı sembolik oyun eğitiminin denekleri sayı ve mekan korunumu kavramını kazandırıp kazandırmadığını111 kontrol etmektir. Bu nedenle deneklerin öntest ve son test puan ortalamaları arasındaki farklar ile, sontest ve gecikmiş sontest puan ortalamaları arasındaki farklar gözönünde tutulmuştur. Deney grubu sayı korunumu öntest ve sontest puan ortalamalarının farklılıkları t testi ile değerlendirildiğinde değişme farklılığı P < 0.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Bu durum deney grubuna uygulanan oyun eğitiminin sayı korunumu kazanmada etkili olduğunu göstermektedir. Deney grubu sontest ve gecikmiş sontest puan ortalamalarının farklılıkları t testi ile değerlendirildiğinde P> 0.05 düzeyinde anlamsız bulunmuştur. Bu sonuç deney grubunun kaz Sındığı sayı korunumu kavramının süreklilik kazandığının belirtisi olarak kabul edilebilir. Kontrol grubunun sayı korunum öntest ve sontest puan orta lama farklılıkları t testi ile değerlendirildiğinde farklılık P < 0.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Bu durum kontrol grubunun başlangıçtaki korunum' düzeyinden farklılık lastiğini belirtmektedir. Bu farklılık grubun teste aşina olmasıyla veya okul programlarında `eşit`, ` eşit değil`, ` aynı ` kavramlarının işlenmesinin sonucu olarak ortaya çıkmış olabilir. Kontrol grubunun cevap puanlarında (2) tam puana rastlanmamıştır. Sadece yargı cevabı verip açıklama yapamamış olmaları `yalancı evet` ile karşılaşılmış olabileceğini göstermektedir. Sontest ve gecikmiş son test puan ortalama farklılıklarının P<0.05 düzeyinde anlamlılık göstermesi bu sayı desteklemekte ve cevapların rastlantısal olduğunu işaret etmektedir. Kontrol grubunun gecikmiş sontest puanla-112 rında (O) puanlarının sayısı (1) puanından fazladır, (2) puanına ise hiç rastlanmamıştır. Deney grubu sontest ve kontrol grubu sontest puan ortalama farklılıkları da P < 0.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur. Bu an lamlılık deney grubunun sembolik oyun eğitimi sonucu sayı korunumunu kazandığı bulgusunu desteklemektedir. Deney ve kontrol gruplarının sayı korunumu sontest ve gecikmiş sontestinde aldıkları puan dağılımına (2) tam puan alma sıklığının deney grubunda yoğunlaşması, (0) puan alma sıklığının ise kontrol grubunda, yoğunlaşması da bu bulguyu pekiştirmektedir. Deneklerin sayı kor un umunu kazandığını belirleyen (2) tam puan ile değerlendirilen açıklama cevaplarında dört tip cevap verme olasılığı düşünülmüştür. Deney grubunun doğru açıklama cevaplarının %64.5' i tersine dönüştürme, % 64.5' i ödünleme, %46.7'si özdeşlik, % 48.4'ü bire bir sayma türü cevaplardan oluşmaktadır. Kontrol grubunda bu tür açıklama cevaplarına rastlanılmaması deney grubunun sembolik oyun eğitimi sonucunda sayı korunumu kav ramına ulaştıklarını bir kez daha göstermektedir. Buna karşılık sembolik oyun eğitimi sonucunda hem deney hem kontrol grubu mekan korunumu kavramına ulaşamamıştır, öntest, sontest, gecikmiş sontest puanları hep (0)'dır. Deneklerin teste aşina olmalarına? testin sunuluşunu yaşlarına uygun sözcüklerle yapılmasına karşın? denekler mekan korunumunun alan boyutunda başarılı olamamışlardır. Sonuç olarak, sembolik oyun eğitiminin sayı korunumu ka-sanmada' etkili olduğu, buna karşılık mekan korunumunun kazanılmasını etkilemediği ortaya çıkmaktadır. Sembolik oyunun bilişsel uyarlamalarına ilişkin değeri henüz ilk adımlarını atmaktadır. Bugün kullanılan yapısal yaklaşım yönünde birçok araştırmaya ihtiyaç vardır. Bazı noktaların daha çok açıklığa kovuşmasına ve daha birçok görgül verilere gerek duyulmaktadır. Örneğin, sembolik oyun yapısı ve zihinsel dönüştürme kuralları arasında ilişki kurmak belki bu konuda ikinci aşamayı oluşturabilir. Bu araştırmada kurulan ilkel yapı yaklaşımının insan gelişimine ilişkin çalışmalara bir görüş kazandırabileceği umulmaktadır.

114 SUMMARY This study explores the relation between symbolic play training and conservation attaintment. The subjects were 30 nonconserving preschoolers with an age range of 5-6 years. After pretests on conservation of number and space, 15 nonconservers were assigned to the experimental condition consisting of S sessions of symbolic play on consecutive days and 15 subjects were assignet to control condition consisting of daily play. Subsequent the play sessions the subjects were given conservation post tests. The results showed that the experimental group mani fested significant change in number conservation attaintment on the post and delayed post tests. The data are interpreted as supporting a cognitive function of symbolic play. The experimental group manifested no change in space conservation attaintment on the post and delayed post tests. The data are interpreted as, in between 4-6 years is not the right time for children to attain space conservation with the help of symbolic play.