59,5 keV enerjili gama ışınları kullanılarak Sn ve Ta`da atom başına koherent saçılma diferansiyel tesir kesitlerinin farklı açılarda ölçülmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, kalay ve tantalyumun atom başına koherent saçılma diferansiyel tesir kesiti deneysel olarak ölçülmüştür. Radyoaktif Am-241 kaynağından yayınlanan 59540 eV'luk y-fotonları 25 ve 50 (im kalınlığında ve 10 lm çapındaki dairesel numuneler üzerine düşürülerek 81°, 85. 5°, 90° ve 94.5°'lik açılarla saçılan fotonlar, uygun bir deney geometrisinde _ sayılmışlardır. Temel saymadan, numune tutucularından ve havadan saçılma etkilerini gidermek için numunesiz ölçümler alınmıştır. Numune üstüne kaynaktan gelen ve numune atomları ile etkileşen fotonların tesbiti için geçirme (transmission) ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca, sayma verimi ölçülmüştür. Bütün bu ölçümlerde 5,9 keV'de yarı maksimumdaki tam genişliği (FWHM) 190 eV olan bir Ge(Li) dedektörü ile irtibatlı olan ND66B çok kanallı analizör kullanılmıştır. Kullanılan numunelerdeki atomların sayısı gravimetrik metodla bulunmuştur. Numuneye ve dedektöre gelen foton sayıları denel olarak bulunduğundan ve bunlar kullanılan metodun sağladığı sonuç bağıntısına geometri ve verim faktörünü yok edecek şekilde girdiklerinden, koherent saçılma diferansiyel tesir kesitleri yardımcı kaynaklara ihtiyaç duyulmadan doğrudan bir metodla ölçülebilmiştir.Sonuçta, kalay ve tantalyum için koherent saçılma diferansiyel tesir kesiti sonuçlarının diğer araştırmacılar tarafından daha önce yapılan çalışma sonuçları ile uyum içinde oldukları gözlenmiştir.

iii SUMMARY In this study, atomic coherent scattering differential cross section of Sn and Ta have been measured at four scattering angles 81°, 85. 5°, 90° and 94.5°. The coherent scattering of 59540 eV y-rays from an Am-241 point source by the cylindrical targets of Sn and Ta with 25 p.m and 50p.m. thickness and 10 lm diameter. The data are collected by a Ge(Li) dedector having full width at half maximum of 190 eV at 5.9 keV coupled to a ND66B multichannel analyser. To eliminate the unwanted efects a background spectrum of the photons which are scattered from air and sample holders is obtained at the same detection geometry after each data collection from the samples. Detection efficiency of the system and the transmission factor of samples are also determined experimentally. The number of the atoms contained in the samples is found by a gravimetric methods. Coherent scattering differential cross section are measured by a direct method without need of an auxiliary source. The geometric factors are eliminated easly; since N and Nc the number of photons coming on the samples and dedector determined experimentally and they took place as a ratio in the last expression. The experimentally determined present coherent scattering differential cross section values of Sn and Ta for 59540 eV gamma rays agree with the other values.