İlköğretim okullarında yöneticilerle öğretmenler arasında örgütsel çatışma kaynakları

Abstract

ÖZET Okullarda, yönetici ve öğretmenlerin hangi nedenler ile çatışmaya düştüklerini ve ne düzeyde uzlaştıklarını saptamak amacıyla bu tez hazırlanmıştır. Çatışma kavramı bütün yönleriyle incelenmiştir. İlgili yazın taranarak örgütsel çatışma kaynakları ortaya konulmuş ve bölümlenerek açıklanmıştır. Uzlaşmanın ne olduğu ortaya konulmuştur. Başlıca uzlaşma yöntemleri açıklanmıştır. Araştırmanın uygulama kısmında elliyedi soruluk anket kullanılmıştır. Anket çözümlenmesinde altılı ölçekten yararlanılmıştır: Hiç, Çok Az, Az, Orta, Çok, Pek Çok. Anket kırk okulda üçyüzoniki öğretmen ve yüzbeş yönetici olmak üzere dörtyüzonyedi deneğe uygulanmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır, ilk bölümde üç soru ile deneklerin kimlik bilgileri sorulmuştur. İkinci bölümde yirmiyedi soru ile çatışma düzeyi sorulmuştur. Üçüncü bölümde ise, aynı yirmiyedi soru uzlaşma düzeyi olarak sorulmuştur. Anketteki sorular, Eğitim Programı, Genel Hizmetler, Öğrenci Hizmetleri, işgören Hizmetleri ve Bütçe Hizmetlerine ilişkin düzenlenmiştir. Denekler, on konuda `Çok Az`, onbeş konuda `Az`, iki konuda `Orta` düzeyde çatışma bildirmişlerdir. Denekler yirmiyedi uzlaşma sorusuna ise, `Orta` düzeyinde yanıt bildirilmişlerdir.Araştırmanın yazılı bulgularında, örgütsel çatışma kaynakları yirmiyedi başlıkta incelenmiştir. Uzlaşma ise, üçüncü tarafın müdahalesi, ödün verme, çoğunluk oyu ve pazarlık olmak üzere dört bölümde açıklanmıştır. Araştırmanın sonucunda getirilen öneriler aşağıdaki şekilde özetlenebilir; Yöneticiler ve öğretmenler uzlaşma ve çatışma alanlarında bilgilendirilip, yetiştirilmelidirler. Okulun temizliğine önem verilmeli; okuldaki harcamalar dengeli ve açıklama yapılmalı; gizli sicil raporları açık hale getirilmelidir. Okul içi demokrasinin sağlanmasında, çatışmanın yapıcı yönünde yararlanılarak, etkin bir yönetim sağlanabilmelidir. XI

SUMMARY This thesis was prepared to define the reasons of the conflicts between teachers and the managers in elementary schools. The concept of `conflict` was thoroughly examined in the discretion. The necessary material was revised and the reasons of this conflict were discussed under different headings. A reconciliation was proposed. The principal techniques of consensus were explained. In the practice part of the research a questionnaire, including fifty- seven questions, was used. In the analysis of the data, a `six scale` measurement was made use of: none, little, some, middle, much, very much. The questionnaire was applied to three hundred and five managers; in its overall number, it was applied to four hundred and seventeen teachers and managers in party schools. The questionnaire consists of three sections. In the first section with three questions, the identity of the questioned was defined. In the second section, the degree of the conflict was examined through twenty-seven questions. In the third section, through the twenty seven question the level of reconciliation was determined. The questions in the questionnaire were prepared according to Educational Programme, General Services, Student Services, Personel Services and Budget Services. xuThe questioned teachers and managers verified the conflict, answering `little` to ten Questions, `some` to fifteen questions and `middle` to two questions. The questioned responded to twenty seven questions of `middle`. In the data (or information) received from texts, the sources of conflicts in the institution of education were revealed under twenty seven headings. On the other hand, reconciliation was explained in four parts and through the intervention of the third side, through compromise, through the votes of majority, or through bargaining. In conclusion of the school should be balanced; the cleanliness of school should be given importance; the secret records concerning teacher conduct should be open. The conflict in the institution can be channeled to a democratic process and in efficient (constructive) system can be established. XIII