Aydeniz Metodu`nun Türkiye`ye uyarlanması

Abstract

Kuraklık kavramı iklim konusu içinde önemli bir yere sahiptir. Kuraklık problemi özellikle ülkelerin Ijem sosyo-ekonomik konumu, hem de biyolojik toplulukları üzerinde geniş bir etkiye sahiptir. Bu konuda ülkeler genellikle yapılan araştırmalar sonucunda `Yağış et kinliği` adı altında bir kavram ortaya konulmuştur. Bu kavram üzerinde ülkemizde de çeşitli araştırmalar yapılmış ve ülkemizin iklim koşulları hakkında yorumlar oluşturulmuştur. Bu çalışmalardan biri de, tez konusunun ana temelini oluşturan Aydeniz metodudur. Hazırlanan yüksek lisans çalışmasında Aydeniz motodunu oluşturan elemanlar, metodun özellikleri hakkında açıklamalar yeralmakta ve metoddan elde edilen indislere göre hazırlanan haritalarla, bu me todun ülkemiz koşullarına uygunluğu tartışılmaktadır.. Bu çalışmada, yaptığı araştırmalarla ülkemiz koşulları yönünden büyük uyumluluklar gösteren Sırrı Erinç'in geliştirmiş olduğu formüle de 'yer verilerek, Aydeniz Metodunun Erinç ile olan kıyaslaması da yapılmıştır. Tüm bu çalışmalar sonucunda Aydeniz metodunun özellikle ülkemiz iklim ve topografya koşulları açısından yorumları ve aylar arasındaki geçişler yönünden kavramsal ve metodik olmak üzere so runlar gösterdiği tespit edilmiştin.. Buyüzden t Aydeniz metodunun elemanları üzerinde bir değiştirme yapılmadan, metod genelinde yeni sabite eklenişi ve he- saplamalarda değişikliklerle bir düzenleme yoluna gidilmiştir ve yeni bir formül ortaya konmuştur. Tez çalışması içinde bu formüle ait açıklamalar ve çizimler de yeralmıştır. Sonuçta, `Fx` olarak adlandırılmış olan yeni formülün ülkemiz iklim ve topografya koşullarına büyük uyum gösterdiği tespit edllj mektedir. bu yeni formül hazırlanış itibariyle hem Aydeniz metodunu eleştirmek, hem de Erinç.formülünü modifiye etmek yönünde büyük bir önem taşımaktadır. 124 ÖZET

SUMMARY Drought concept is very important for climate topic. Drought problem has large effect on both socio-economic statu and biological environment. As a result of research about this topic on countries; a concept appears which is called as `Precipitation Effectiveness`. About this topic also in our country, it has been done different researches and some comments have been done about climate conditions of our country. One of these studies is ` Aydeniz Method` which is the base of the thesis subject. In the prepared master study, elements which form Aydeniz Method have explanations about the principles of method. It has been argued that, maps which are prepared according to indexes getting from the method in conditions of our country. In this topic, Sırrı Erinç did some suitable studies for our country's conditions. Therefore Aydeniz Method was compared with Erinç Method in the thesis. As a result of these studies, it is determined that Aydeniz Method is not suitable for our country's climatical and topographical conditions. This situation especially occured with some comments about the method and confusions among the months. For this reason, without any modification about elements of Aydeniz Method, new constant was added to the method, new arrangement was done at calculations with modifications and new formula was formed. It was occupied explanations and maps which are belong to this formula in this thesis study. At the end new formula which is called as `FX` was seen as suitable to our country's climatical and topographical conditions. This new formula has great importance about both critisize Aydeniz Method and modify Erinç formula. 26