Bağlantısızlık hareketi: Yükselişi ve düşüşü

Abstract

ÖZET İkinci Dünya Savaşı sonrasında BM Örgütünün kurulması ve dekolonizasyon süreci dünya politikasında yeni kurumlara ve dengelere yol açmıştır. İki kutuplu dünya politik sistemi Asya ve Afrika'nın yeni bağımsız devletleri için ikilemleri ve belirsizlikleri de getirmişti. Bu ülkeler dünya politikasındaki konumlarını tanımlamak amacıyla 1955 'de Bandung'da bir konferans düzenlediler. 1961 'de Belgrad'da ise hareketin adını koydular: Bağlantısızlık. Bu tezde temelde 195 5 'den günümüze kadarki gelişmeleri `Bağlantısızlık Hareketi: Yükselişi ve Düşüşü` başlığında incelenmektedir. Bu konunun seçilmesinin temel amacı, dekolonizasyon süreci ile `bağımsızlaşan` ve büyük kısmı Asya-Afrika ülkeelrinden oluşan devletler topluluğunun, siyasal bir örgütlenmeye giderek dünya politikasında etki kurma çabalan olarak tanımlanabilecek Bağlantısızlık hareketinin analizinini yapmaktır. Böylece bu ülkelerin geleceğine ışık tutmaktır. Giriş'te Bağlantısızlık, Üçüncü Dünya ve Tarafsızlık kavranılan üzerinde durulmuştur. Aynca Bağlantısızlık hareketinin içinde doğduğu uluslararası ortama bakılarak, Bandung öncesi gelişmelerin önemine değinilmiştir. Birinci bölümde, Bağlantısızlık hareketinin 1955-1995 arasındaki zirve konferanslanna belli bir sistematik içerisinde bakılmıştır. `1955-1965 arası dönemi Bağlantısızlığın Doğuşu ve Gelişmesi`, 1965-1970 Bağlantısızlığın Geçici Gerilemesi`, `1970-1975 Bağlantısızlığın Yenilenmesi ve Gelişmesi`, `1975-1980 Bağlantısızlığın Parlaması`, 1980'den günümüze kadar ise Bağlantısızlığın Duraklaması ve Çöküşü` diye hareket incelenmiştir. İkinci bölümde, `Bağlantısızlığa yaklaşımlar` adı altında Sınaileşmiş Batı dünyası, Sovyet Bloku ve Çin ile Türkiye'nin bağlantısız ülkelere yönelik politikalan ve yaklaşımlan ele alınmıştır. Aynca bu bölümde bazı uluslararası ve bölgesel örgütlerin Bağlantısızlık hareketiyle karşılıklı ilişkilerine tarihsel gelişim içinde bakılmıştır. `Doruktan Düşüşe Bağlantısızlık` başlığında, hareketin nereden nereye geldiği ve küreselleşmenin bu ülkelerdeki etkilerine karşılaştırmalı bir biçimde üçüncü bölümde değinilmiştir. Bağlantısızlık hareketinin düşüşünde 1973-1979 petrol krizlerinin etkisi ve Üçüncü Dünya ülkelerinin borç batağına saplanmasında petro-dolarlann rolü ele alınarak sonuçlar çıkanlmıştır. Sonuç'ta da Bağlantısızlık hareketinin küreselleşmeyle birlikte anlamını yitirmesi ele alınmış ve Üçüncü Dünya ülkelerinin gelecekteki durumlarına bakılmıştır. 219

SUMMARY The foundation of United Nations, and the process de-colonization, gave rise the new structures and balances in world politics. The bi-polar international order, brought the newly independent states of Asia and Africa new dilemmas and uncertainties. Coming together at a conference in Bandung in 1955, in their turn, these countries tried to determine their own co-ordinates on the map of world politics. Out of this, an in Belgrad in 1961, came the name of the co-ordinates: Non- Alignment This thesis, under the title of ` The Rise and Fall of Non-Alignment Movement` examines critically the history of the movement in question from its early beginnings in 1955 to this day.The basic aim of the thesis is to analyse the non-alignment movement as an attempt of Asian and African countries, via a political organisation, to become more influential in world affairs. Such an analysis should certainly help shed some light on the future of these countires. In so doing, the concept of Third World and Neutrality were firstly discussed in the Introduction. Here, the international setting into which the Non-Alignment Movement was born, and the historical importance of the pre-Bendung process are also considered extensively. The first chapter examines the Ad Hoc Conferences of Non-Alignment Movement in the period of 1955-1995 in an effort to name the distinct of the movement. Thence the sub titles based on the sub-periods: `The Rise of Non-Alignment: 1955-1965`; `A temporary retreat : 1965-1970`; `Renewal and Rise Again: 1970-1975`; stagnation and Collapse: 1980-`. The second chapter, `Approaches Toward Non-Alignment`, assesses the attitudes and politics towards the movement of Western World, Soviet Block, China and Turkey. Here in this chapter, the relationship of some international and regional organizations to Non-Alignment is also put into historical perspective. The third chapter, namely `From Peak to Fall`, evaluates the evaluation in time of the movement, considering also impact of `globalization` on non-aligned countries. The economic factor in this fall of Non-Alignment is also emphasised, i.e. the Oil Shocks of 1973 and 1979 and its adverse impact on non-aligned countries, and the ensuing dept crisis of the Third World, consequent upon foot-loose petro-dollars. The thesis concludes by a discussion of how the concept of non-alignment movement lost its meaning with globalisation, and the possible status of the Third World in future's world politics.. 220