Yazılı basında memur eylemleri egemen söylemin yeniden inşaası üzerine bir örnek olay çalışması

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, medyayı toplumsal gerçekliğin aynası olarak gören, tarafsız ve dengeli olarak yazılan haberin yansız olacağım kabul eden liberal çoğulcu anlayışın karşısında, basının haberlerde, akredite kaynakların durum tanımlarını kullanarak, egemen söylemleri ürettiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada haber egemen söylemlerinin inşaa edildiği yapılanmış bir söylem ve kapalı bir metin olarak ele alınmıştır. Bu nedenle haberi egemen söylemlerin üretildiği bir söylem olarak ele alan çalışmaların dayandığı kuramsal gelişmelerin değerlendirilmesi ve çalışmanın ampirik bölümüne bir çerçeve oluşturulması amacıyla literatür taraması yapılmıştır. Haberlerde egemen söylemlerin yeniden inşaasınm somut analizini yapmak üzere; `memur eylemleri` haberleri seçilmiştir. Memurların sendikal haklarını elde etmek için yaptıkları protesto eylemleri 1990'lı yıllardan beri devam ettiğinden; basında geniş yer alan 3 örnek olay üzerinde inceleme yapılmıştır. Analiz Türk basınında farklı siyasal eğimileri temsil eden ZAMAN, SABAH, CUMHURİYET ve MİLLİYET gazeteleri üzerinde, olayları takip eden bir haftalık sürede gerçekleştirilmiştir. Sözkonusu haberler Van Dijk'in söylem çözümlemesi modeline göre incelenmiştir. Haberlerde akredite kaynakların durum tanımlarının yeniden üretilip üretilmediğine bakılmıştır. Sonuçlar, haberin egemen söylemleri üretecek biçimde yapılaşmış bir söylem olarak nitelendiren görüşleri desteklemiştir. Çözümleme sonucunda gazetelerin akredite kaynaklan çok geniş oranda kullandıkları ve bunların durum tanımlarmın kullanılmasıyla ilintili olarak egemen söylemlerin yeniden üretildiği görülmüştür. Sonuçlar; basının bu türden sosyal olayların sunumunda hegemonik bir işlev ile varolan güç/iktidar yapısını yeniden ürettiğini göstermiştir. Basm demokratik ideallerle alternatif tartışma konularını gündeme getirmemiş ve haberler egemen söylemler içinde kapanmıştır.

11 SUMMARY The aim of this study, by building up a critisizm against the liberal pluralist understanding, which sees the media as a mirror of the social reality and accepts the balanced and unbiased news as a neutrality, is to show that the mass media produce the hegemonic discourse in the news by representing the state definitions of acredite sources. In this study, the news is hypotesised as a closed text which reproduce the hegemonic discourses. The literature survey in the first part of the study aims to build up a framework for emprical anlaysis. News on `Civil Servant Demonstrations` chosen to display the role of the news media in the representation of hegemonic discourses. Three important demonstrations are chosen for the analysis as news events and newspapers are analysed for a week periodical after the events. Study uses the different daily newspapers such as ZAMAN, SABAH, CUMHURİYET and MİLLİYET.. Van Dijk's discourse analysis model is adopted for the analysis.. We spesifically try to figure out whether the state definitions of acredite sources is reproduced or not. The results supported the opinons which qualifies the hegemonic disources are reproduces in the news. According to this analysis result, the acredite sources are widelly used by the newspapers in question and the hegemonic discourses are reproduced. This situation shows that as the newspapers abide by the acredite sources, the events are abstracted from the contexts, the coverags are constituted with the hegemonic discourses. The results displayed the hegemonic role of the press in covering this social events, thus its crucial role in reproducing the power structure rather than altering it for democratic purposes.