İlkokuma kitaplarında uygulanan `ilkokuma öğretim yöntemleri`

Abstract

ÖZET Bu çalışmada çözümüne katkı sağlanması amaçlanan sorun, Türkiye'de Türk- çenin, anadilin, yazılı, sözlü, görsel iletişim alanlarında ve eğitim/öğretim ku rumlarında yaşanan ölçünsüz ve yetersiz kullanımlara, eğitim kurumlarında üst dil/ yüksek dil/kültür dili becerisi yaratmada yaşanan güçlüklere okuma öğretimi bağ lamında yaklaşmaktır. Çalışmanın ana savı ise, anadili dizgesinde girdilerin (anadili temel becerileri) yetersiz olması durumunda, çıktı düzeylerinin de zorunlu olarak yetersiz olacağı, özellikle okuma/anlama ediniminin olumsuz etkileneceği; anadili ediniminin ilk öğ retimde tamamlandığı, bu dönemde oluşacak yanlışların ileri dönemlerde dü zeltilmesinin güç olacağı bulgularının ortaya serdiği gerçeklikten yola çıkarak, okuma/anlama olgusundaki yetersizliklerin, ilkokuma eğitimi/öğretimi yöntemleriyle doğrudan ilişkili olduğudur. Sözü edilen olgular ve çalışmada ortaya çıkan bulgu ve vargıların alana, alan odaklı sorunlara ilişkin bütüncül bir bakış ve ilkokuma kitaplarında uygulanacak olan öğretim yöntemlerinin saptanması, uygulanması, değerlendirilmesi konularında da katkı sağlayacağı umulmaktadır. Anadili eğitimi ve öğretimi, çocuğun ilk dili, ulusal dili ve bildiği dili, yazı di-delenmiştir. Okuma olgusu ve öğretim yöntemleri; dil, anadili ve anadili öğretimi bağlamı içinde fizyolojik, toplumsalruhbilim, çocukruhbilimi, dilbilim temelli alan larla bütünleştirilerek olgunun bütüncül kavranmasına çalışılmıştır. Ardından, il- kokuma öğretim yöntemlerinin ülkemizdeki tarihsel gelişiminin saptanması ve alan- yazının temel kaynaklarından edinilen bilgilerin zenginleşmesi amacıyla, uzman kişilerle yapılan bireysel görüşme verileri ve dünyada ilkokuma öğretim yöntemleri genel olarak çalışmaya aktarılmıştır. Çalışmanın amaç ve özüne önemli katkı sağ layan, ilkokuma öğretim yöntemlerine ilişkin, araştırma, tartışma ve görüşler de yan sıtılarak, alana ilişkin temel kavramlar verilmiştir. Türkiye'de 1948 yılından beri Milli Eğitim Bakanlığı'nca, ilkokuma öğ retiminde ve ilkokuma ders kitaplarında, uyulması, uygulanması zorunluluğu ge tirilen, tümce çözümleme yöntemine olanak verecek tek betiğin, 1995 yılında Uni- cef-MEB işbirliği ile yayımlanan İlkokuma Öğreniyorum adlı kitap olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Tarihsel bulgular bölümünde ise; Türkiye'de 1926 yılma değin, il kokuma öğretiminde, ses ve harf yönteminin uygulandığı; 1926 ilkokul izlencesinde ise bu yöntemlerin yasaklandığı; 1948 ve 1968 izlencelerinde ise, açıkça tümce çö zümleme yöntemi uygulanmasının buyrulduğu; 1928-1974 yılları arasında ya yımlanan ilkokuma kitaplarının belirgin farkları olmaksızın yinelerek basıldığı bul gusu yansıtılmıştır. Öğretmenlerin yönteme ilişkin tutumları konusunda ise yanal bulgu olarak, öğretmenlerin tümünün adı geçen yöntemi uygulamadıkları; çalışmada ulaşılan bir başka bulgudur. Sonuçta, girişte belirtilen sorunun, öğretim yöntemlerinin kitaplara yansısı in celenmesinden elde edilen ve alanyazın bulgularından destek alarak, alandaki bi limsel kavram ve adlandırma karmaşasına; ilkokuma kitaplarının öğretim yön temlerine uygun olarak hazırlanmasına; ilkokuma öğretiminin ulusal ölçekte denetlenmesine ilişkin, çalışmadan çıkarsanan öneriler sunulmuştur. 70

SUMMARY In this study, the problem which we proposed to contribute it solution is to evalu ate the inadequate and faulty usage of Turkish in Turkey; in written, oral and visual communication and the problems contained in producing beyond language in educa tional institutions in the concept of teaching-reading. The main argument of the study is that in the native language system if the inputs (basic skills of the native language) is inadequate, the outputs consequently most be inadequate and especially the reading and coprehension will be affected negatively and that as the native language is acquired in primary education, the faults and mis takes avising from this period will be difficult to correct, hence the deficiency in reading and comprehension is directly related to reading training methods in primary education. An holistic approach to these problems, findings and conclusions arising in this study is expected to contribute to the selection, application and evaluation of the ap plied and to be applied teaching methods in primary school reading textbooks. The teaching and training native language is teaching the child the national lan guage, the written language, the known language, the primary language in school through a pedagogical approach, the child that acquires speaking and listening skill in pre-school life experience acquires particularly the reading skill at school. Since reading is a fundemental skill in the adequate usage of the language and reading is primarily necessary to learn writing, the phenamenon of reading in the concept of teaching methods is taken into the focus of the study. İn this study the factors directing the researcher's attention to the subject are ex amined concerning reading and it teaching as a tool for achieving the general targets of education. The subject is attempted to be considered by a holistic approach by combining reading and educational methods with physiological, sociolinguistic, child psychology and lisguistics in the contest of language, native language and its teach- 71ing. Subsequently in order to determine the historical development of reading teach ing methods in our sources, personel interview data from experts on the subject and the reading teaching methods in the world are also added to the study. The main concepts belongs to the field have been gives with the reflection of re searches, discussions and opinions belong to the primary reading education methods which are contributed considerably to the purpose and essence of the study. In the study it is our conclusion that among the examined 11 primary school text books, the only satisfactory one is titled as `I'm Learning Reading` which is perpared and published by the collaboration of UNICEF and MEB in which it uses sentence analysis method that was made obligatory in primary reading texts since 1928 by the Ministry of Education. Our historical findings are as follows: Until 1926, in primary education sound and letter method was employed but it was forbidden by the 1926 program. In 1948 and 1968 curriculum, it was clearly dictated that sentence analysis method was to be used. The textbook prepared and published between 1928-1974 were repeated ver sions of each other without coniderable difference. As to the attitude of the teachers in applying the method, it was found that not all teachers employed the above meth od. In the conclusion the suggestion inferenced from the study belong to the scientific concept and naming confusion in the field getting support form the field written data obtained from the examination of the reflection of the problem specified in the intro duction and teaching methods to the textbook and to the supervision fo the primary reading teaching in teh national scale and to the arrangements of the primary reading textbooks according to the teaching methods, have been presented. 72