Türk Rekabet Hukukunda birleşme ve devralmalar

Abstract

Birleşme ve devralmalar, `ekonomik merkezi yoğunlaşmanın` en üst düzeydeki görünümünü oluşturup, rekabetin sınırlanmasında çok büyük rol oynarlar. Bu nedenle ulusal rekabet hukuklarında birleşme ve devralmalar hakkında özel düzenlemeler yer almıştır. Türk Hukuku'nda birleşme ve devralmaların kontrolünü sağlayacak ilk düzenleme `4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun` da yer almıştır. Birleşme ve devralmalar; birleşme, mal varlığının devri, ortaklık payının devri, yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçların devri ve `joint-venture` yöntemleriyle gerçekleşmektedir. Bu yöntemler sınırlı sayıda olmayıp; bir teşebbüsün bir başka teşebbüsün karar mekanizmasını kontrol altına almasını sağlayan, yani birleşme ve devralma sonucunu doğuran başka yöntemler de olabilir. Bir birleşme ve devralmanın hukuka aykırı olması için hakim görüşe göre üç şart aranmaktadır: İlgili pazarda birleşme ve devralma sonucunda; a. bir hakim durumun ortaya çıkması veya b. mevcut hakim durumun daha da güçlendirilmesi ve c. rekabetin önemli ölçüde kısıtlanması gerekir. Rekabet Kurulu, hangi tür birleşme ve devralmaların hukukî geçerlilik kazanabilmesi için Kurula bildirilerek izin alınması gerektiğini, çıkaracağı tebliğlerle ilan eder. Birleşme veya devralma sonucunda birleşmeyi veya devralmayı gerçekleştiren teşebbüslerin, ülkenin tamamında veya bir bölümünde ilgili ürün piyasasında, toplam pazar paylarının, piyasanın % 25'ini aşması halinde veya bu 129oranı aşmasa bile toplam cirolarının 25 trilyon Türk Lirası'nı aşması halinde Rekabet Kurulu 'ndan izin almaları zorunludur. Tebliğ 'de öngörülen eşikler asılsa bile izin başvurusunda bulunulabilmesi için iki koşul daha gereklidir. Başvuru zorunluluğunun doğabilmesi için ayrıca; a. Birleşme ve devralmaya taraf olan teşebbüslerin farklı ekonomik bütünlükler içinde yer alıp, bağımsız olmaları gerekir. b. Birleşme ve devralma işlemi sonucunda yeni teşebbüs üzerindeki kontrolün el değiştirmesi gerekir. Rekabet Kurulu, yapmış olduğu incelemeler sonucunda hakim durum yaratmayan veya bir hakim durumu güçlendirmeyen ve bunun sonucu olarak ülkede veya bir bölümünde etkin rekabeti önemli ölçüde engellemeyen birleşme ve devralmalara izin verir. 130

Mergers and acquisitions, which take part of restriction of competition, form the main concentration of economy. For this reason, mergers and acquisitions are legislated at national competition laws. The first legislation about control of mergers and acquisitions has taken at Law On The Protection Of Competition. Mergers and acquisitions arise by the merger of two or more independent undertakings; the control or acquisition by a person or an undertaking of parts of the assets or securities of another undertaking or through other means conferring rights to manage that undertaking; and the creation of a joint-venture. These situations are not limited and there can be other mergers and acquisitions which give control of an enterprise. Mergers and acquisitions are prohibited in the following three conditions: a. Creating the dominant position of one or more enterprises, b. Strengthening the dominant position, c. impeding the competition Competition Board issue communiques to announce the categories of mergers and acquisitions which to be considered as legally valid, require a permission by prior notification to the Board. When the combined total market share of the undertakings in the relevant product market within all or part of the territory of the country, which are parties to a merger or an acquisition exceeds 25 per cent of the market, or, even if such rate is not reached, the combined sum of the turnovers of the undertaking concerned exceeds 25 trillion TL. as a result of merger or an acquisition, then such merger or acquisition shall be subject to the approval of the Competition Board. 131Whether the thresholds, which are legislated in Communique, are exceeded, two conditions are needed to make application. a. Enterprises of merger and acquisition must be independent, b. By merger and acquisition, the control of new enterprise must be changed. Competiton Board permit mergers and acquisition which do not create or strengthen a dominant position as a result of which effective competition would significantly be impeded in the entire territory of the country or in a substantial part of it. 132 ^tfil?SfİplffcP