Hz. Ömer Döneminde maliye teşkilatı

Abstract

MISIRLI, Murat, HzÖmer Döneminde Maliye Teşkilatı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç.Dr.Nahide BOZKURT, VIII-136. HzMuhammed'in 632 yılında vefat etmesinin ardından ilk halife olarak HzEbû Bekir seçildi HzEbû Bekir'in `Ridde` savaşlarından sonra başlattığı, Irak ve Suriye bölgesi seferlerinin devam ettiği sırada 634 yılında öldü. Ondan sonra hilafete geçen Ömer b. Hatab bölgedeki fetihlere ivme kazandırarak devam ettirdi Bu dönemde şu üç cepnhede fetihler devam etmiştir: Irak-Iran, Suriye-Fiüstin, Mısır. HzÖmer zamanında servet ve İslâm Devletinin gelirleri oldukça arttı. Bu gelirler: Sadaka (zekât), cizye, haraç, gümrük vergisi, ganimet ve lukata'dır. Bu aşamadan sonra Hz Ömer devlet dairelerini teşkilatlandırdı, valiler, hakimler askerler vs. için düzenli maaşlar tahsis edildi Müslümanların servet biriktirme yarışına girmemeleri, ziraatla meşgul olmamaları istenerek toprak ağalığının ve tekelleşmenin önüne geçilmeye çalışıldı. Müslümanlara ve ailelerine, kölelerine (serbest bırakılmış köleler de dahil olmak üzere devlet hazinesinden maaş bağlandı. Bütün düşünce halkın savaşa hazır hale getirilmesi, halkın kendi ihtiyaçlarını tedarik etmek için uğraştıkları ziraatın, savaşa hazırlıktaki olumsuz tesirlerinin ortadan kaldırılması, tekelleşmenin temelinde yatan kolay sürdürme fikrinin giderilmesidir. Divan Teşkilatı üzerinde genel anlamda yabancı tesir olmasına rağmen, içerik olarak, Hz Ömer'in kişisel uygulamalarını yansıtıyordu. Nitekim kişilere dağıtılan maaşlarda İslâm'a hizmetin ve kabile esasının ön plana çıkarılması bu durumun göstergesidir. Diğer taraftan malî hayatin vazgeçilmez unsuru olan para üe ilgili olarak tedavülde bulunan dinar ve dirhem arasındaki `sabit kur` uygulaması ve malî alandaki teftişler bu dönemin önemli icraaüarındandır. Hz Ömer döneminde yönetimin bütün birimlerinde olduğu gibi maU alanda görülen kurumsallaşma sadece kendi dönemine değil diğer dönemlere de ışık tutmuştur.

MISIRLI, Murat, Public Finance in the Period of Caliph Omar, M. A. Thesis, Advisor: DocDr.Nahide BOZKURT, VIII-136. After the death of the Prophet Mohammed in the year 632, Abu Bakr was elected as the first caliph. During the expeditions of Iraq and Syria regions which started after `Ridde` wars, Abu Bakr died in the year 634 Caliph Omar b. Hattab, the successor df Abu Bakr, accelerated the conquests continued in three main fronts: Iraq-Iran, Syria-Palestina and Egypt During the time of the Calip Omar wealth and revenues of the Islamic state increased considerably. These revenues of Sadaqah, jazia, kharaj, customs duty, booty and property last and found That caliph Omar the organised state departments, and fixed regular salaries for governors, judges, soldiers etc And Muslims were asked not to accumulate wealth and not to engage in agriculture and landlordism. The Muslims and their dependents as well as their slaves (including freed slaves) were given stipends from the Public Treasury. The idea was that the entire people should be involved in the army and be ready to march at a short notice unimpeded by agricultural requirements, unhindered by the considerations of landlordism and unspoiled by easy life. Even though there were foreign infhtencer on the Instutions of Public Finance in general terms, its reflector the personal innovations of the Caliph Omar. The fact that in the distribution of the salaries, service to Mam and tribe membership were prominent criteria, further supports this thesis. On the other hand, among the important measures of this period were inspections in the financial domain and the policy of fixed-volume between dinar and dirhem. This measures provided solutions for the financial problems during the reing of the Caliph Omar and also played an important role for the development of financial institutions in the following periods.