Marx, Lukacs ve Marcuse`de yabancılaşmanın sebep ve sonuçları

Abstract

Bu çalışmada Marx, Lukacs ve Marcuse'ye göre yabancılaşmanın sebep ve sonuçlarının ortaya konması hedeflenmiştir. Tezin amacı, Marksist yaklaşımı benimseyen üç düşünürün yabancılaşma olgusuna ilişkin görüşlerinin tartışılması yoluyla yabancılaşmanın sebep ve sonuçlarına ilişkin bir senteze ulaşabilmektir. Düşünürlerin aralarındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya çıkarılması ile Marksist geleneğin yabancılaşma problemine getirdiği yorum ve değerlendirmelerin ana hatları ile tespit edilmesine çalışılmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde, bu çalışmanın amacı, önemi, kapsam ve sınırlılıkları belirtilmiş, ayrıca yabancılaşma kavramını ele alan yaklaşımlar ? kısaca özetlenmiştir, ikinci bölümde yabancılaşma kavramının tarihsel kökenleri ele alınmıştır. Sonraki üç bölümde sırasıyla Marx, Marcuse ve Lukacs' in yaklaşımları tartışılmış, sonuç bölümünde ise, bunların karşılaştırılmaları ile elde edilen bulgular ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca Marx, Lukacs ve Marcuse' un tartışıldığı bölümlerde, öncelikle onların insan ve toplumu ele alış tarzları incelenmiştir. Çünkü, insan, toplum ve bunlar arasındaki ilişkilere bakış tarzı, yapılan yabancılaşma tanımını da belirlemektedir. Çalışmanın en önemli bulgusu, üç düşünürün yabancılaşmanın sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerinde hep birlikte ortak bir noktaya işaret ettiklerinin ortaya konması olmuştur. Marx, Lukacs ve Marcuse, yabancılaşmanın, insanı, kendisini karakteıize eden bilinçli eylem özelliğinden yoksun bıraktığı sonucuna ulaşmışlardır. Yabancılaşmış insan, artık kendi iradesi fle kendi yaşamına ilişkin kararlar alan ve bunları uygulayan bir özne değüdir. İnsanların birbirleriyle ilişkileri sonucu ortaya çıkan kurum ve yapılar, onları kontrol etmeye başlamıştır. İnsan, kendisine hiçbir anlamda etkide bulunma imkanı tanımayan süreçlerde alman kararları uygulayan bir makine ya da araç konumuna indirgenmiştir.

The aim of this thesis is to analyze the reasons and results of the problem of alienation according to the three Marxist thinkers that are Marx, Lukacs and Marcuse. By introducing how Marx, Lukacs and Marcuse handle the issue of alienation and arguing the differences and similarities between the theories of these thinkers, it is tried to reach a synthesis of approaches in the Marxist tradition. The aim, the significance and the limits of the study is explained in the first chapter. Also other four traditions that analyze the problem of alienation are stated shortly in this part of the study. In the second chapter, the historical origins of the term alienation are described. After that, following three chapters are reserved for the thoughts of Marx, Lukacs and Marcuse about alienation. Moreover their views considering man and society are also stated in those chapters; because these views about man and society determine the views on alienation. The main result of this study is to show that the three thinkers of Marxist tradition point to the same effect of alienation. They all claim that alienation results with the passifization of man. Marx, Lukacs and Marcuse think that man is an active, productive subject Three of them believe that rational activity is man's unique character, however alienation causes man to be a passive, acceptive of what is given without questioning and machine-like object Alienated man, for this three thinkers, is no more a subject of his life, but an object of the powers that control him.