Türkiye`de askeri darbeler ve yönetimlerin Türk dış politikasına etkileri

Abstract

233 ÖZET 12 Eylül askeri yönetimi döneminde Türk dış politikasının gelişim çizgisini, değişim ve süreklilikler ekseninde ve 27 Mayıs ve 12 Mart örnekleri ışığında ele alan bu çalışmada, literatür taramasına dayalı bir araştırma yöntemi benimsenmiştir. Askeri yönetimlerin dış politikada nasıl bir tutum benimsediklerinin ortaya konulabilmesi bakımından ayrı çözümleme yönteminin yaygın olarak kullanıldığı söylenebilir. Bunlardan birincisi, siyaset bilimi literatürü ve teorilerini kullanarak silahlı kuvvetlerin siyasal sistem içindeki konumunun analiziyle, askerlerin genelde politika, özelde ise dış politika ile ilgili tutumlarının belirlenmesidir. İkinci yöntem ise, uluslararası ilişkiler disiplini çerçevesinde karşılaştırmalı bir dış politika analizi yaparak askeri yönetim dönemlerinde izlenen politikalarla, askeri yönetim öncesi ve sonrasında sivil yönetim dönemlerinde izlenen politikaların birlikte değerlendirilmesidir. Bu çalışmada her iki yöntem de kullanılmış, buna ek olarak ulusal ve uluslararası sistemden kaynaklanan konjonktürel etmenlerin önemi üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede özellikle dış konjonktürel etmenlerin Türk dış politikasının oluşturulmasında önemli rolü olduğu sonucuna varılmıştır. Uluslararası İlişkiler literatüründe bir ülkenin dış politikasını belirleyen unsurlardan birinin rejimin niteliği olduğu konusunda geniş bir konsensüs bulunmaktadır. Ancak rejimin niteliğinin dış politikanın belirlenmesi üzerindeki etkinlik derecesinin ne ölçüde olduğu konusu tartışmalıdır. Bu çalışmada, gerek 12 Eylül döneminde, gerekse 27 Mayıs ve 12 Mart dönemlerinde rejimin niteliğinin Türkiye'nin izlediği dış politika açısından önemli bir etkide bulunmadığı sonucuna varılmış, bu sonucun ordunun siyasal sistem içindeki konumyla doğrudan bağlantılı olduğu ortaya konmuştur.

234 ABSTRACT This thesis, which covers analysis of Turkish foreign policy's development line among the patterns of changes and continuities in the light of 27 May, 12 March, and 12 September military regimes, was mainly based on literature survey research method. There are two methods of analysis to show what kind of foreign policy military regimes follow: The first is to emphasis on the position of armed forces in the political system, by using of political science literature and theories, to demonstrate soldiers' behaviors about politics and specifically foreign policy. The second is to make comparative foreign policy analysis based on International Relations discipline to compare foreign policies which was followed by civil and military governments. In this thesis, these two methods were taken into consideration, by looking at the conjunctural factors which originating from national and international systemic changes. In this frame, it was the fact that foreign conjuctural factors were seem to be very important for the making of Turkish foreign policy. In the International Relations literature, although there is a consensus about that characteristic of a regime as one of the determinants of the foreign policy, the form and degree of these effects become one of the main discussion topic in the field. This thesis, pointed out that all the military regimes in Turkey had not affected Turkish foreign policy and military characteristic of the post-coup regimes had not played leading role in the making of Turkish Foreign Policy. Main reason of this fact is about position of Turkish Military as a dominant and effective actor in the political system of Turkey.