Osmanlı İmparatorluğu`nda voyvodalık

Abstract

Üç bölümden oluşan bu tez, bu güne kadar üzerinde müstakil bir çalışmanın olmadığı ve hakkında çok az şey bilinen Osmanlı İmparatorluğu'ndaki voyvodalık uygulamaları hakkındadır. Tezde, voyvodalığın yaygınlaşmasını sağlayan etmenler, voyvodaların atanma ve görevden alınma esasları ile Osmanlı taşrasındaki voyvodaların ifa ettikleri idari, mali, askeri ve beledî görevler ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır. Anadolu'daki voyvodalık uygulamalarının Osmanlı İmparatorluğu'na tabi bir beylik konumunda olan Eflak-Boğdan voyvodalıklarından farklı olduğu noktalar açıklanmıştır. Osmanlı ekonomisinin parasallaşması, askeri ve mali sıkıntılar nedeniyle hazinenin nakit sıkıntısı çekmesi, devlete ait gelir kaynaklarının merkezde toplanmasına yol açmıştı. Tımar sisteminin bozularak iltizam ve malikâne uygulamalarının yaygınlaşması, tımar alanlarının merkezi hazinenin gelirleri araşma katılması sürecine hasların katılması ile iç güvenlik gibi etmenler voyvodalığın yaygınlaşmasını sağlamıştır. Devlet, merkezi hazinede birikmiş olan vergi kaynaklarına çoğunlukla güçlü yerel ailelerden voyvodalar atamakla, yerel beylerin gücünü reayaya karşı vergi toplama ve askere alma konularında bir yaptırım gücü olarak kullanmakla, güvenliğin sağlanması ve diğer idari görevlerin yerine getirilmesinde daha kolay ve emin bir yol seçmiş olmaktaydı. Voyvodaların besledikleri önemli miktardaki askerleri ile gerektiğinde merkezi orduya katılmaları da devleti daha fazla sayıda asker bulundurma zorunluluğundan kurtarmakta ve önemli miktarda tasarrufta bulunmasına imkan vermekteydi. Devlet, yerel beylerin merkezi otoriteye karşı çıkmalarım önlemek ve bu güçlerini devlete ait bazı hizmetlerin yerine getirilmesinde bir yaptırım olarak kullanmakla, iki amaca birden ulaşmaktaydı. Böylece yerel güçlerin merkezin dışına çıkarak aleyhte bir güç olmalarının önüne geçilmiş ve Osmanlı tarzı merkezileştirme diye nitelendirebileceğimiz bir merkezileşmenin içerisine dahil edilmiş olmaktaydılar. 179

This thesis consists of three parts and it is about the applications of voivode in the Ottoman Empire, about which little is known and there has been no independent study. The reasons causing the spread of this system, the essentials in appointing and removing them and the administrative, financial, military and municipal duties performed by voivodes in Ottoman provincials are expressed in deteails. In which points, the applications of voivode were different from the ones in Walachia-Moldavia, both of which were subject principalities of Ottoman Empire, are explained. Because of the economy of the Ottoman Empire getting monetary, military problems, financial straits and the treasury not having enough ready money caused all the sources of income to assemble in the centre of the country. Corruption of the small military fieves, the widespread applications of portiality and country estate, the areas of the small fieves getting one part of the central treasury and the factors like inside security lead to the spread of this system.The state was prefering a safer and stranger way by appointing voivodes from powerful local families to the tax incomes assembled in the Central Treasury, by using the power of the local rule is against the public in collecting taxes and recruiting as a force of sanction in providing security and the other administrative services. Voivodes were keeping an important number of soldiers and when there was a need they were joining to the central army and this situation enabled the state to get rid of the obligation of keeping much more soldiers and to do an important deal of saving. The state achieved two goals by preventing the local rulers to rebel against the central authority and by using their power in performing some kinds of services as a sanction. Thus, the state prevented the local powers to be against it and they were incorporated in the administration, which can be called as a centralization in the Ottoman style. 180