Safiyyüddin Abdülmümin el-Urmevi ve er*Risaletü`ş-Şerefiyye`si

Abstract

ÖZET Arslan, Fazlı, Safîvvüddîn Abdülmümin el-Urmevî ve er-Risâletü's- Serefiwe'si, Doktora Tezi, Danışman, Yard. Doç. Dr. Bayram Akdoğan, VI-357 s. Bu çalışma ile Türk Mûsikîsi tarihinin en önemli yüzlerinden birisi olan Safiyyüddîn'in hayatı, eserleri ele alınmış, mûsikî nazariyatına ilişkin yazdığı Şerefiyye isimli eserin ulaşabildiğimiz 11 nüshası tavsif edilmiştir. Bu nüshalar içerisinden belirlediğimiz dört nüsha ile eserin edisyon kritiği yapılmış ve Türkçe'ye tercüme edilerek incelenmiştir. Şerefiyye 17 perdeli eski Doğu ses sisteminin ayrıntılı olarak anlatıldığı bir eserdir. Safiyyüddîn eserini yazarken eski Yunan filozoflarının eserlerinden, bunun yanında islam dünyasında kendisinden önce bu alanda eser veren Kindi, Fârâbî ve İbn-i Sînâ vb. müelliflerin eserlerinden önemli ölçüde yararlanmıştır. Çalışmamız esnasında bu kaynaklara imkan ölçüsünde işaret ettik. Türk MûsikîsVnin en önemli kaynaklarından biri olan Şerefiyye' de, akustik, sayılar arasında bulunan oranlar, aralıklar, uyum-uyumsuzluk, cinsler, cinslerdeki aralıklar ile tertip edilmiş dörtlü ve beşlilerle bir ve iki oktavlık dizilerin tertibi, bir oktavdaki 17 perdenin tespiti, dizilerin ortak sesleri, makamlar, transpozisyon, seyir, enstrüman icrası, akort düzenleri ve beste yapımı gibi birçok konu ele alınmıştır.

ABSTRACT Arslan, Fazlı, Saftal-Dîn Abd al-Mu'min al-Urmavî and al-Risâla al- Sharafivya (The Sharafian Treatise on Musical Proportions) Doktorate Thesis, Advisor, Assist Professor, Bayram Akdoğan, VI-357p. Safi al-Din 's life, his works and his well-known book al-Risâla al-Sharafiyya which was written about theory of music were discussed in this thesis. The eleven manuscripts of al-Risâla al-Sharafiyya were described Four of them were selected and its edition critique was done and translated into Turkish. Al-Risâla al-Sharafiyya is a well-known book which explains seventeen-note octave gamut Safi al-Din refers to ancient Greek philosophers and later authors as al-Kindus, al-Farabius, andAvicenna. Al-Risala al-Sharafiyya is divided into five discourses including acoustic-the theory of sound- intervalic ratios, establishment of intervals and their proportions, and names, consonances-disconances, addition and subtraction of intervals and constituting the genres, disposition of the genres within the range of one and two octaves, accord systems of string instruments and ud, classifications of the modes, modulation, composition andrhytmic analysis.