Abdülkâdir Merâgî ve şerhu`l-Edvâr adlı eserinin XIV. yüzyıl Türk musikîsi nazariyâtındaki yeri

Abstract

Doktora tezimizin konusu olan Abdülkâdir Merâgî'nin Şerhu'l-Edvâr adlı mûsikî kitabı, Safiyyüddîn Urmevî'nin Kitâbü'l-Edvâr adlı eserinin şerhi niteliğini taşımaktadır.Mûsikîle ilgilenmiş âlimlerin birçoğu, İlm-i Edvâr ile iştigal etmişler ve bu alanda kitaplar yazmışlardır. Kitâbü'l-Edvâr'ın müellifi Safiyyüddîn Urmevî, bu âlimlerden olup mûsikî nazariyatı gibi müşkül bir konuyu bilimsel bakış açısıyla ele alarak zamanının anlayışı içerisinde en üst düzeyde ortaya koymuştur.Safiyyüddîn Urmevî'nin Kitâbü'l-Edvâr'ının başka şerhleri de vardır ancak bunların çok başarılı çalışmalar olmadıklarını söyleyebiliriz. Abdülkâdir Merâgî, bu çalışması ile diğer şerhlerin eksik bıraktığı konulara ilavelerde bulunmuştur. Abdülkâdir Merâgî'nin yazdığı şerh bu kitabın diğer şerhlerinden farklıdır. Abdülkâdir, bu kitabı yazarken hem Safiyyüddîn'in ele aldığı konuları daha anlaşılır bir hale getirmiş, hem onun görüşlerine yapılan itirazları ele alarak onlara cevap vermiş hem de ona katılmadığı konularda farklı bakış açıları ortaya koymuştur.Bu kitabı şerh ederken kitaptaki mûsikî mevzularını açıklamak için çok çaba sarf etmiş, diğer şerhlerin yeterince açıklayamadığı konuları başarılı bir şekilde izah etmiştir.Abdülkâdir Merâgî, bu kitap için mukaddime, makale ve hatime şeklinde üç bölüm düzenlemiştir. Mukaddime şu üç bölümü içermektedir: 1. Mûsikî kavramının anlamı, 2. Müziğin konusu, 3. Müziğin İlkeleri.Makale iki bölümden oluşmaktadır. Makalenin ilk bölümü nağmelerin (note) edvârının (cycle) şerhi hakkındadır. Bu bölüm, Safiyyüddîn Urmevî'nin Kitâbü'l-Edvâr adlı eserinin mûsikî nazariyatı ile ilgili 14 konunun açıklanmasına ayrılmıştır. Abdülkâdir Merâgî, 2. bölümü bu eserdeki amelî mûsikî (music pratic ) ile ilgili olan ve15. konu başlığı altında yer verilen uygulama örneklerinin açıklanmasına ayırmıştır.

In our study we examined Abdülkâdir Merâgî?s ?Serhu?l-Edvâr? which is a deep investigation of Safiyyüddîn-i Urmevî?s ?Kitâbü?l-Edvâr?. Most of the scientists dealed with music studied on ?Ilm-i Edvâr? (The science of Cycles) and wrote many books about it.Mevlana Safiyyüddîn Abdul Mü?min bin Fâhir el-Urmevî, the writer of ?Kitâbü?l- Edvâr?, dealed with a difficult subject like musical theory considering his age?s understanding with a scientific point of view. The writer of ?Kitâbü?l-Edvâr? (Book Of Cycles).. There are many different books written on Urmevî?s ?Kitâbü?l-Edvâr? but these studies aren?t seem to be very successful. Abdülkâdir Merâgî contributed to other books adding the lacking parts of the other books with his study.The ?şerh? (a detailed work of a book) of Abdülkâdir Merâgî is different from the other two ?şerhs? of this book. The subjects that Safiyyüddîn discussed in his book were studied in detail in Abdülkâdir Merâgî?s book. Merâgî also answered the objections asserted to some subjects in Safiyyüddîn?s book besides he studied some of the subjects that he didn?t agree with Safiyyüddîn from another point of view.While studying this book Merâgî, studied on what Safiyyüddîn included in his book and what he tried to describe. Merâgî?s book is composed of three parts: 1. Mukaddime (Introduction) 2. Makale (The article) 3. Hatime (The epilogue)Mukaddime (Introduction) includes these three chapters: 1. The meaning of the concept ?music? 2. The subjects of music 3. The basis of music