Farklı ekim sıklığı ve fosfor dozlarının bazı nohut genotiplerinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışma, farklı ekim sıklığı ve gübre dozları uygulanan nohutun verim, verim unsurları ve kalitesini belirlemek amacı ile 1991 ve 1992 yıllarında Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsünün Pasinler'deki arazisinde yürütülmüştür. Bu bölümde sadece iki yıllık ortalama sonuçlar özetlenmiştir. Nohut çeşitlerinin ortalama çıkış süresi 22.9 gün ve çiçeklenme süresi 36.8 gün olarak tesbit edilmiştir. Bitki başına ortalama 85.7 adet olan yaprak sayısı Aziziye-94 çeşitinde 83.5, FLIP 84-1 44C hattında 88.1 ve Erzincan yerel populasyonunda 85.7 adet olmuştur. Nohutların ortalama yaprak uzunluğu 5.4 cm, bitki başına yaprak alanı 520.1 cm2, bitki başına dal sayısı 3.8 adet, bitki başına çiçek sayısı 45.5 adet, bitki boyu 31.1 cm, ilk bakla yüksekliği 16.9 cm, bitki başına bakla sayısı 17.5 adet, olgunlaşma süresi 122.8 gün, hasat indeksi 0.43 ve 100 dane ağırlığı 48.8 g olarak hesaplanmıştır. Bitki başına yaprak sayısı, yaprak uzunluğu, yaprak alanı, bitki boyu ve dal sayısı m2'ye 20 tohum atıldığında en yüksek, 50 tohum ekildiğinde ise en düşük bulunmuştur. Bitki başına çiçek sayısı, bakla sayısı, hasat indeksi ve 100 dane ağırlığı 20 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+6 kg P20s/da uygulamasında en fazla, 50 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+0 PaOs/da muamelesinde en az olmuştur. Nohuttan ortalama 162.0 kg/da dane verimi elde edilirken, Aziziye-94 çeşitinin ortalama verimi 166.6 kg/da, FLIP 84-144C hattının 161.3 kg/da ve Erzincan yerel populasyonunun 158.1 kg/da olmuştur. En fazla dane verimi (195.1 kg/da) 40 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+6 kg P20s/da gübre kombinasyonundan sağlanmıştır. Ayrıca denemeden elde edilen nohutların hektolitre ağırlığı ortalama 74.9 kg olup, dane protein oranı % 20.2 ve su alma kapasitesi %99.3 olarak belirlenmiştir. Hektolitre ağırlığı 40-50 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+3 kg P20ö/da uygulamasında, protein oranı 20-40 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+3-12 kg P20s/da muamelelerinde ve su alma kapasitesi 20-30 tohum/m2 ekim sıklığı ile 3 kg N+3-9 kg P20s/da kombinasyonlarında en yüksek değere erişmişlerdir.

SUMMARY This study was conducted in order to determine the effects of sowing density and fertilization on yield, yield components and quality of chickpea on the experimental site in Pasinler of Eastern Anatolia Research Institute in 1991 and 1992. Average emergence time was 22.9 days and flowering time was 36.8 days. The number of leaves per plant was 83.5 in Aziziye-94, 82.1 in FLIP 84-1 44C and 88.1 in Erzincan local type with an average of 85.7. Average leaf length was 5.4 cm, leaf area per plant was 520.1 cm2, branch number per plant was 3.8, flower number per plant was 45.5, plant height was 31.1cm, first pod height was 16.9 cm, pod number per plant was 17.5, maturity time was 122.8 days, harvest index was 0.43 and 100 seed weight was 48.8 g. Leaf number, leaf length, leaf area, plant height and branch number was the heighest at the sowing density of 20 seed/m2, but the lowest at that of 50 seed/m2. Flower number, pod number, harvest index and 100 seed weight per plant was the heighest at 20 seed/m2 sowing density and 3 kg N + 6 kg P20s/da fertilization, while it was the lowest at 50 seed/m2 sowing and 3 kg N + 0 kg P20s/da fertilization. With an average of 1620 kg/ha seed yield, yield of Aziziye-94 was 1666 kg/ha, while that of FLIP 84-144C was 1613 kg/ha and that of Erzincan local type was 1581 kg/ha. The highest seed yield (1951 kg/ha) was obtained from 40 seeds/m2 sowing density and 3 kg N + 6 kg P20s/da fertilization. Besides, average hectolitre weight was 74.9 kg, seed protein content was 20.2 % and water uptake capacity was 99.3 % on average. Hectolitre weight was the heighest at 40 - 50 seed/m2 sowing density and 3 kg N + 3 kg P20s/da, while protein content at 20 - 40 seed/m2 and 3kgN + 3-12kg P20s/da and water uptake capacity at 20 - 30 seed/m2 and 3 kg N + 3 - 9 kg P20s/da fertilization.