Kentsel koruma projelerinde aktörlerin örgütlenmesi: Gaziantep, Kuşadası ve Mudurnu örnekleri üzerinden Türkiye`nin tarihi dokularında uygulanabilir örgütlenme modellerine yönelik bir araştırma

Abstract

Türkiye'de son dönemde yaşanan yasal ve toplumsal gelişmeler ışığında, kentsel koruma projelerinde yer alan aktörlerin süreç içinde oynadıkları roller ve aktörler arası ilişkiler irdelenmiştir. Çeşitli ölçek ve dinamiklere sahip tarihi kent dokularında başlatılan kentsel koruma projeleri incelenerek, aktörlerin rolleri ve örgütlenme biçimlerinin proje başarısı ve kentsel dinamiklerle ilişkisi anlaşılmaya çalışılmıştır.Tezin başlıca hipotezleri şöyledir:1. Bir kentsel koruma projesinin başarılı olması için projenin yasal, mali, toplumsal, bilimsel ve yönetsel niteliklerini karşılayacak, yetkili, yatırımcı, kullanıcı, uzman ve proje sahibi aktörlerin tümünün etkin rol aldığı bir örgütlenme yapısı bulunmalıdır.2. Kentsel koruma projelerinin örgütlenme biçimleri, projenin yer aldığı kentsel ortamdaki imar hareketliliğine ve kentsel ölçeğe göre farklılaşmaktadır.Araştırma sonuçlarının Hipotez 1'i genel anlamda desteklediği, Hipotez 2'yi ise bazı noktalarda desteklediği gözlenmiştir.İncelenen örnek projelerde, geleceğe ilişkin iyimser öngörüler ve kararlı tavırlar görülmektedir. Kentin kimliğinin gelişmesi, proje alanlarının `cazibe merkezlerine' dönüşmesi, yerel yönetimin ve halkın projelerden sosyal ve ekonomik beklentilerinin oluşması, bilimsel niteliğin iyileşme çizgisinde ilerlemesi ve koruma kültürünün gelişmesi, kentsel koruma projelerinin başarıları olarak sayılmalıdır. Ortaya çıkan tabloda risk içeren noktalar da görülmektedir. Koruma konusundaki üretkenliğin bilimsel nitelikten ödün vermeden sürdürülmesi için, olabildiğince çok sayıda tarafın olumlu ilişkiler kurması, böylece verimli ve etkili bir eşgüdüm ve işbirliği düzeninin yaratılması önemini korumaktadır. Bu nokta, özellikle `Uzman' ve `Kullanıcı' rolündeki yerel sivil toplum gibi, bilimsel nitelik ve toplumsal katılım gibi konularda proje süreçlerini `Denetleyici' aktörler, `Yatırımcı' ve `Yetkili' rolündeki belediye ve mal sahipleri gibi projelerin gerçekleşmesi için gereken ivmeyi sağlayan `Yürütücü' aktörler arasındaki iletişim, denge ve eşgüdüme odaklanmaktadır.

This dissertation explores the organizational framework of actors in the urban conservation process, based on recent legislative and social developments in Turkey. Urban conservation projects for historic quarters in cities of varying urban dynamics and scale have been examined, focusing on the relationship between the organizational framework, the rate of success of projects, and the level of urban dynamism.Two hypotheses have been proposed:1. For a successful project, the organizational framework must include the active participation of all four types of actors, i.e. statutory authorities, sponsors, users and experts, to fulfill the respective requirements of legal, financial, social and scientific credibility of projects.2. The organizational frameworks of projects are influenced by the urban development pressures and the scale of the cities.The research findings largely support Hypothesis 1, while Hypothesis 2 is supported only in some aspects.In the examined projecs, an optimistic outlook and a firm resolution to continue current efforts can be observed. Some successful outcomes include the enhancement of the city?s identity, the transformation of the project area into an attractive destination, emergence of social and economic expectations from the local government and community, improving scientific standards and development of a local preservation culture. Some points of concern also emerge. For projects to maitain their productive momentum without compromising on scientific standards, an effective system of coordination and collaboration is required, based upon balance and coordination between the `Regulating? role of the `Experts? and `Users? and the `Executive? role of the `Investors? and `Statutory Authorities?.