Bağlanma, erken döneme yönelik şemalar, öz-yönetim ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu aratırmada, psikiyatrik rahatsızlığı (depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları) olan kişilerde; bağlanma, erken dönemde oluşan uyumsuz şemalar, öz-yönetim ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini psikiyatrik rahatsızlık tanısını (depresyon, anksiyete bozukluğu, yeme bozukluğu, panik bozukluğu ve fobi) almış 163 psikiyatri hastası ile psikiyatrik rahatsızlığı olmayan 195 normal birey oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcıların bağlanma tarzları, erken dönemde oluşan uyumsuz şemaları, öz-yönetim stratejileri ve psikolojik belirtilerinin düzeyi değerlendirilmiştir. Bu amaçla Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE-I), Young Şema Ölçeği Kısa Form-3 (YŞÖ-KF3), Öz Liderlik Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. Ayrıca bir demografik form kullanılarak ?yaş, cinsiyet ve eğitim durumu? gibi konularda bilgi alınmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre; psikiyatrik rahatsızlığı olan bireylerin, normal bireylere göre; güvensiz bağlanma tarzlarının (kaygılı-kaçıngan) ve erken dönemde oluşan uyumsuz şemalarının daha yüksek olduğu; öz-yönetim stratejilerinin ise daha düşük olduğu görülmüştür. Regresyon analizi sonuçlarına göre, kendilik algısının, kötümserlik ve sosyal izolasyon şemalarının, hafif ya da ciddi düzeyde yaşanan semptomları yordadığı bulunmuştur. Tüm sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, olumsuz kendilik algısının, kötümserliğin ve sosyal ilişkilerden uzaklaşıp yalnızlaşmanın psikolojik belirtiler ile ilişkili olduğu söylenebilir. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.

In this study, the relationship between, adult attachment styles, early maladaptive schemas, self regulatory styles and psychological symptoms was investigated in people who are psychiatry patients. The sample of this study is formed by 163 psychiatry patients (depressive disorders, anxiety disorders and eating disorders) and a comparison group of 195 individuals without any psychological and physiological complaints. The assessment instruments were Experiences in Close Relationships Scale-I, the Young Schema Scale-3, Self- Leadership Scale, and the Brief Symptom Inventory. The results revealed that the two groups significantly differed on the study variables, the patient group showing significantly higher insecure attachment styles, early maladaptive schemas, and lower self regulatory strategies. The hierarchical regression analyses revealed that self perception, pessimism and social isolation schemas were the predictors of the psychological symptoms. It was concluded that negative self perception, pessimism and being isolated from social groups is in correlation with psychopathology. The results have been discussed.