Anayasal vatandaşlık

Abstract

Bu tezde, Türkiye'de son yirmi yıldır, Avrupa'da ise daha uzun bir süredir tartışılan ?Anayasal Vatandandaşlık? kavramının, ulusal vatandaşlık anlayışı ile çokkültürlü vatandaşlık hipotezlerinin çıkmazlarına bir çözüm üretebilmek noktasında işlevselliği incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, vatandaşlık kavramının gelişimi tarihsel süreçlerle anlatılmaya çalışılmış, modern vatandaşlık, ulusal vatandaşlık ve çokkültürlü vatandaşlık kavramlarına kapı aralanmıştır. Konuyla ilgili olarak Avrupa ülkelerinden bazı örneklere ve Kanada'ya vatandaşlık uygulamaları kapsamında yer verilmiş; buradan, ülkemizde vatandaşlık kavramının geçirdiği aşamalar ve geldiği son noktaya kısaca göz atılmıştır. Tezin arka planında, hala yaşam mücadelesi veren ulus-devlet yapılanmalarının, ulusal azınlıklar ve göçmenler gerçeği karşısında geliştirilen çokkültürlü vatandaşlık pratikleri ile klasik ulusal vatandaşlık pratiklerinin çekişmeleri arasında, bir seçim yapmak mecburiyetinde kalmaksızın, vatandaşlık sorununu en pratik ve en hasarsız bir şekilde çözüp çözemeyecekleri sorusu yer almaktadır. Bu sebeple ilk olarak ulus devlet yapılanmasının vatandaşlık konusuyla doğrudan ilgisi olduğuna inanılan bazı unsurları incelenmiş; akabinde, ulus-devlet yapılanmalarının anayasal vatandaşlık kavramına körü körüne sırt çevirmeden, kavramı doğru tahlil ederek ve kendi özel şartlarına evirerek bir çözüme kavuşup kavuşamayacakları sorusu, Türkiye örneğinden hareketle cevaplanmaya çalışılmıştır. Osmanlı geleneğine, yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluş ilkelerine ve anayasalarına değinilerek Türkiye için anayasal vatandaşlık önerisinin gerçekçi bir temeli olabilir mi sorusuna cevap arama çabasıyla sona erdirilen tez, ülkemiz açısından çok tartışmalı olan vatandaşlık konusuna bir ışık tutmak ümidiyle yazılmıştır.Anahtar Kelimeler: Modern Vatandaşlık, Ulusal Vatandaşlık, Anayasal Vatandaşlık, Çokkültürlülük.

?Constitutional Citizenship? has been discussed for the past twenty years in Turkey and longer in Europe. In this thesis, ?Constitutional citizenship? has been tried to analyze that its functionality at the point where to create a solution for dilemma of national citizenship concept and multicultural citizenship hypothesis. For this purpose, the development of citizenship concept is tried to beexplained with historical process, a door has opened to modern citizenship, national citizenship and multicultural citizenship concepts. Relating to the subject, some examples from European countries and Canada -within the concept of citizenship practice- have taken place; hence, the processes that concept of citizenship has developed in our country and its place today, has been glanced shortly. Behind the thesis, there is a question of solving the citizenship problem with a practical and the most 'damage free' way in a situation where nation-state settlements which are still struggling to live, the struggle between classical national citizenship practices and multicultural citizenship practices created due to national minorities and immigrants. Because of this, first of all, some facts that are believed to be related directly with the topic of citizenship in nation-state structure, subsequently, nation-state structures without refusing constitutional citizenship concept, a question tried to be answered in the point of Turkey example with analyzing the concept right and addressing the special conditions. The thesis mentions Ottoman tradition, new TurkishRepublic nations? institution principles and constitutions and it finishes with effort to find an answer to question: ?Could there be a realistic basis of constitutional citizenship for Turkey?? This thesis has been written with the hope to enlighten the citizenship subject that is very controversial for our country.Key Words: Modern Citizenship, National Citizenship, Constitutional Citizenship, Multiculturalism.