Evkâf defterlerindeki keşif belgelerine göre 19-20. yüzyıllarda Üsküdar-Vâlide-i Atîk Camii`nde yapılan fizikî müdahaleler ve değişiklikler: Sultân II. Mahmud, I. Abdülaziz ve V. Mehmed Dönemleri

Abstract

Bu çalışma, 16. yüzyıl Osmanlı mimarlığında ve Mimar Sinan eserleri arasında önemli bir yere sahip olan Vâlide-i Atîk Külliyesi'nin genel olarak incelenmesini ve külliyenin en az değişime uğramış yapısı olan Vâlide-i Atîk Camii'de, Evkaf Defterleri'ndeki keşif belgelerine dayandırılan, 19. ve 20. yüzyıllarda gerçekleştirilmiş bir grup fizikî müdahaleyi konu almaktadır.Tezin birinci bölümünde, külliye ve caminin tarihi geçmişi hakkında literatürde yer alan çalışmalar ışığında, genel bir altlık oluşturulmuş, ikinci bölümde, sözkonusu keşif defterlerinin analizi yapılarak, yapının geçirmiş olduğu değişim ve müdahaleler incelenmiştir.Sanat tarihi yazıcılığına, mimarlık tarihi araştırmalarına ve restorasyon çalışmalarına büyük katkılar sağlayacak olan keşif defterlerinin önemini vurgulamayı amaçlayan bu çalışma sonunda, bu türden belgelerin özellikle döneme özgü yapı malzemelerinin ve inşaat tekniklerinin öğrenilmesi açısından da ayrı bir önem arz ettiğine değinilmiştir.Tez, belgelerin orijinal görüntüleri, transkripsiyonları, yapıya ait planlar ve fotoğraflarla desteklenmiş, ayrıca sözkonusu müdahalelerde kullanılan yapı malzemeleri listelenerek, bir kısmının anlam ve içeriği hakkında bilgi aktarılmaya çalışılmıştır.

This study is a general view on Vâlide-i Atîk Complex-İstanbul that is important for the 16th century of Ottoman Architecture and as a work of Architect Sinan and also especially about the restoration or renovation activities on some documents realised in 19th-20th centuries on the Mosque as part of this complex that is not changed so much from its original architecture like the other parts of complex.For the first part of this thesis made a general view about the complex and the mosque that supported by the literature and at the second part of the thesis made analysis about that documents and studied about some architectural changes because of that interventions.At the end of the study that wants to make emphasis about importance of these documents especially referred on importance to learn about the building materials and construction techniques for the late-Ottoman architecture.The thesis is supported with original views and transcriptions of the documents, plans and photos of the structure. Also made some lists of the materials that used for these architectural renovations.