Soğuk Savaş sonrasında Karadeniz: 1991-2011

Abstract

Bu çalışma, Avrupa-Atlantik güçleriyle, RF ve Türkiye'nin Karadeniz politikalarını incelemektedir. Öncelikle, Soğuk Savaş sonrasında uluslararası sistemdeki değişiklikler saptanmıştır. Ayrıca, Karadeniz bölgesel alt sistemi, KEİÖ ve bölgesel sorunlar çerçevesinde incelenmiştir. Ardından, ABD, AB, RF ve Türkiye'nin Karadeniz politikaları amaçları, araçları ve bölgesel sorunlara yönelik tutumları incelenerek ortaya konmuştur.Soğuk Savaş sonrasında Karadeniz bölgesini tanımlarken KEİÖ'nün yanı sıra ?Genişletilmiş Karadeniz? kavramı kullanılmaktadır. SSCB'nin dağılmasının ardından hegemonyasını sürdürmeyi hedefleyen ABD, Karadeniz'i ?yaşamsal çıkar alanı? olarak görmektedir. Amerikan strateji belgeleriyle örtüşen ?Büyük Satranç Tahtası? ve ?Genişletilmiş Karadeniz?in ana fikri; ABD hegemonyasına karşı potansiyel rakiplerin gerçek rakiplere dönüşmesinin ve bölgesel ittifakların oluşmasının engellenmesidir. NATO ve AB, üyelik ya da işbirliği yoluyla bölgenin Batı sistemiyle bütünleşmesinde önemli rol oynamaktadırlar.Öte yandan, ABD hegemonyasına karşı çok kutuplu dünyayı savunan RF, Karadeniz'e genişleyen Avrupa-Atlantik etkisinden rahatsızdır. Moskova'nın Karadeniz politikası, bölgede kendi denetimini sürdürmeye ve Batı etkisini sınırlamaya yöneliktir. Türkiye'nin Karadeniz politikası ise, Montrö Sözleşmesi'ne dayanmaktadır. Karadeniz'deki Avrupa-Atlantik girişimleri RF-Türkiye işbirliğiyle engellenmiştir.Anahtar Sözcükler: Karadeniz, ABD, AB, NATO, Bölgesel Güçler

This dissertation examines the Black Sea policies of the Euro-Atlantic powers along with the policies of the Russian Federation and Turkey. First of all, changes in the international system in the post-Cold War era were determined. In addition to that, the Black Sea regional sub-system was studied within the context of the BSEC and regional problems. Next, the Black Sea policies of the USA, EU, RF and Turkey were discussed by analyzing their goals, instruments and policies toward regional problems.In the post-Cold War era while defining the Black Sea region, besides BSEC, the concept of ?Wider Black Sea? is being used. After the collapse of USSR, USA, aiming to maintain its hegemony considers the Black Sea as its ?sphere of vital interest?. The main idea of ?the Grand Chessboard? and ?the Wider Black Sea?, which are parallel with the American strategy documents, is to prevent potential rivals to become real ones and anti-US regional coalitions. NATO and the EU, through membership or cooperation, play important role in integrating the region with the Western system.On the other hand, Russia, which defends a multipolar world against the U.S. hegemony, is uncomfortable with the enlargement of the Euro-Atlantic influence. The Black Sea policy of Moscow is intended for maintaining its own control and reducing the Western influence. As for Turkey, its Black Sea policy is based on the Montreux Convention. The Euro-Atlantic initiatives in the Black Sea have been prevented by the cooperation of Russia and Turkey.Keywords: The Black Sea, USA, EU, NATO, Regional Powers