Anadolu ağızlarında kalıp sözler ve kullanım özellikleri

Abstract

Anadolu ağızları üzerine yapılan çalışmaların geçmişi 1876'lara kadar götürülebilmektedir. 1940 yılına kadar yapılan çalışmalar yabancı araştırmacılara aittir. Bu çalışmalar Anadolu ağızlarına ışık tutan ilk çalışmalar olmasına rağmen birçok yönden eksiktir. Bu eksiklikler son yıllarda yapılan bibliyografya, sınıflandırma, metin ve gramer çalışmalarıyla giderilmeye çalışılmıştır.Anadolu ağızlarında yer alan kalıp sözleri incelediğimiz çalışmamızda bizden önce yapılan ve Anadolu ağızlarını konu alan metin kitaplarını inceledik. Kitaplarda yer alan metinlerden hareketle, Anadolu ağızlarının farklı bir zenginliğini ortaya koyan kalıp sözleri belirlemeye çalıştık.Kalıp sözlerin belirli durumlarda söylenmesi gelenek olmuştur. Bu sözler sayesinde toplumun kültürü, dini inancı, yaşayışı ve gelenekleri hakkında bilgi sahibi olunmaktadır. Çünkü bu sözler toplumun hafızasında duran ve konuşmalarda anlatımı kolaylaştırmaya yarayan renkli söyleyiş özellikleridir. Toplumdan topluma, hem söyleyiş hem de kullanış olarak farklılıklar göstermektedir.Çalışmamızda Anadolu ağızlarında yer alan kalıp sözler toplanarak, illere göre ayrıştırılmış, çeşitli alt guruplara ayrılarak hangi hallerde hangi sözlerin söylendiği tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesinin gizli hazinesi olan ağızlar üzerine yapılacak çalışmalara öncülük etmesi temennisindeyiz. İki bölümden oluşan tezimizin sonuç kısmında ise ulaşılan veriler belirtilmiştir.

Studies on Anatolian Dialects dates back to 1876.Pre ? 1940 studies belong to foreign researchers. Although they are the first studies that have been on Anatolian dialects, they were lack of many important points. These points has been tried to be eliminated by recent bibliographies, classifications and studies of grammar and text.We have studied on earlier works and texts on Anatolian dialects in this thesis which analyzes static words routines of Anatolian dialects. We tried to analyse static words routines that are very important for Anatolian dialects by editting parts of texts.It is traditional that static words routines are used in some certain conditions. These words explain culture, daily life, traditions and beliefs of the society because such words are striking speech qualifications that make expessions easier to say and live in the minds of people for a long time. Their expressions and usage changes according to the societies.We will collect static words routines of Anatolian dialects and edit according to the cities. Static words will be decomposed and it will be tried to be understood where each word has been said. We hope that our study will lead use for further studies on dialects which are latent treasures of Turkey Turkish. Our thesis composes of two parts and the outcomes of our study will be explained in the conclusion.