Erzurum ve yöresinde şekerpancarı ekim alanlarında görülen yabancı otlar yoğunlukları, tekerrürleri ve önemlilerinin topluluk oluşturma durumları

Abstract

ÖZET Erzurum'da şekerpancarı tarımının yoğun olarak yapıldığı Merkez, Aşkale, Horasan, Dıca, Köprüköy, Natman, Oltu, Pasinler ve Şenkaya ilçeleri şekerpancan alanlarında sorun oluşturan yabana odan, onların yoğunluklan ve yaygmlıklan üe topluluk oluşturma durumlarının incelenmesini konu alan bu araştırma, 1995 ve 1996 yıllarında yürütülmüştür. Survey, bölümlü örnekleme yöntemine göre yapılmış ve yabana adarın yoğunluğunu saptamada 1x1=1 m2'lik çerçeve, topluluk duşturmalannm hesaplanmasında ise Muhlenberg'in (1976) önerdiği formül kullanılmıştır. Çalışmada 1 m2'lik çerçeve bölgeyi temsil edecek şekilde taria büyüklüğüne uygun olarak 827 kez atılarak içerisine düşen yabana otlar sayılmıştır. Erzurum ve Yöresinde şekerpancan ekim alanlarında 27 familyaya giren 77 cinse ait 1 04 farklı yabana ot türü m2'de ortalama 61.238 yoğunlukta bulunmuştur. Bu otiann tür sayılan ve ortalama yoğunluklan ise ilçelere göre farklılık göstermektedir. En yoğun türler sırasıyla; Chenopodium album L. (sirken) (13.064), Amaranthus retrqflexus L. (kırmızı köklü tilki kuyruğu) (9.934), Sinapis arvenm L. (yabani hardal) (8.649X Convolvulus arvensis L. (tarla sarmaşığı) (5. 149), Ctrsium arvense (L) Scop. (köygöçüren) (4362),Avenafatua L. (yabani yulaf) (2.561X Tragopogon pratensis L. (çayır teke sakalı) (1.556), Polygonum convolvulus L. (sarmaşık çoban değneği) (1.266) ve Equisetum arvense L. (tarla at kuyruğu) (1.036) olarak saptanmıştır. Erzurum Merkez İlçede şekerpancan alanlarında 38, Aşkale'de 58, Horasan'da 50, Dıca, Köprüköy ve Narman'da 43, Oltu'da 45, Pasinler'de 34 ve Şenkaya'da ise 26 yabana ot türünün bulunduğu, rrfye düşen ortalama yoğunluğun Erzurum Merkez ilçede 46.033, Aşkale'de 107.773, Horasan'da 79.865, Dıca'da 55.075, Köprüköy'de 45.410, Narman'da 62.825, Oltu'da 51.243, Pasinler'de 49.998 ve Şenkaya ilçesinde ise 36.776 olduğu saptanmıştır. Araştırmanın yapıldığı şekerpancan tarlalarında topluluğun esas üyelerim daha çok sirken, köy göçuren, yabani hardal ve tarla sarmaşığının düştürdüğü saptanmıştır. Araştırmanın yapıldığı ilçelerde, topluluk oluşturan yabana ot türlerinin genellikle benzer olduğu görülmüş, Erzurum Merkez'de 10 tür topluluk oluştururken, bu sayımn Aşkale, Horasan, Ohu ve Şenkaya'da 6, Dıca ve Pasinler'de 5, Köprüköy ve Narman'da ise 4 tür olduğu tespit edilmiştir.

SUMMARY This research was conducted to determine the weed species causing problem in sugar beet fields, their intensity and association in the city of Erzurum and its districts of Aşkale, Horasan, Urca, Köprûköy, Narman, Oltu, Pasinler and Şenkaya during 1995 and 1996. The survey was carried out according to the methods of divided sampling. A frame (lxl m2) was used for determining the intensity of weeds. Also, methods of calculating of the weed association determined by Muhlenberg (1976) was used. The number of frame weed in one square in field was counted and made 827 times in the some field Average of different 104 weed species from 77 genus belong to 27 families in 1 m2 was found as 61.238 in sugar beet field in Erzurum and its districts. The number of species and their averages were different according to districts. The most dense species were determined as Chenopodium album L. (common lamb's quarters) (13.064), Amaranthus retrojlexus L. (redroot pigweed) (9.934), Sinapis arvensis L. (charlock) (8.649), Convolvulus arvensis L. (field bindweed) (5.149), Cirsium arvense (L.) Scop, (creeping thistle) (4.362), Avenafatua L. (spring wild oat) (2.561), Tragopogon pratensis L. (çayır teke sakak) (1.556), Polygonum convolvulus L. (willd buckwheat) (1.266), and Equisetum arvense L. (field horsetail) (1.036) in the research area. The number of weed species in sugar beet fields were 38 in Erzurum, 58 in Aşkale, 50 in Horasan, 43 in Dica, 43 in Köprûköy, 43 in Narman, 45 in Oltu, 34 in Pasinler and 26 in Şenkaya while iheir intensity in lm2 had been 46.033 in Erzurum, 107.773 in Aşkale, 79.865 in Horasan, 55.075 in Dica, 45.410 in Köprûköy, 62.825 in Narman, 51.243 in Oltu, 49.998 in Pasinler, and 36.776 in Şenkaya The common weed species, which were main species of association, were determined as common lamb's quarters, creeping thistle, charlock, and field bindweed in sugar beet fields. Generally, weed species creating association were similar in the districts. 10 weed species had been an association in Erzurum while the number of weed species was 6 in Aşkale, 6 in Horasan, 5 in Dica, 4 in Köprûköy, 4 in Narman, 6 in Oltu, 5 in Pasinler, and 6 in Şenkaya