Eflaki`de kültür ve sanat: Fiziki çevre ve sanatlar

Abstract

ÖZET Eflaki'nin anlattığı olayların geçmiş olduğu yer Konya ve çevresi olup bu olayların anlatıldığı Ariflerin Menkıbeleri adlı eser Ulu Arif Çelebi'nin emriyle kaleme alınmış olup 16 yıllık bir çalışmanın ürünüdür. Herşeyden önce 13. Yüzyıl Türk kültür hayatını yaşatan bir eserdir. Konya'nın şehir dokusu, kültür yapısı ve sosyal hayatına yönelik olarak yapılan çalışmalar oldukça azdır. Döneminin adeta sanat merkezi olan tarih boyunca da her çağda önemini koruyan Selçuklu payidatı olan Konya, döneminin kültürünü belirlemekte oldukça iddialıdır. Ayrıca Mevlana ve çevresindekilerin de şehrin gelişimindeki etkileri bir arada incelenmektedir. Diğer şehirlerde olduğu gibi Konya şehir dokusu ve kültürel ortamı hakkında yapılan çalışmaların sınırlılığı ve bu çalışmalar için Eflaki'nin önemli bir kaynak ortaya koyduğuna inancımız bizi Ariflerin Menkıbeleri adlı eseri incelemeye yöneltmiştir. Konya Türk şehircilik geleneklerini Anadolu'da en iyi yansıtan kentlerden biridir. Tarih öncesinin en eski dönemlerinden itibaren varlığını sürdürüp zengin bir geçmişe ve kültür mirasına sahip olan Konya'nın tarihi coğrafya ve yakın çevresiyle ilişkileri birarada incelenmiştir. Mevlana'nın yarattığı sosyal çevreyle ilişkilerinin ise bunun kültüre etkileri şüphesiz gözardı edilemez.Fiziksel çevre ve toplumsal yapı birarada incelenmiştir. Din ve eğitim yapılarının zenginliği şehrin niteliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca dönemin eşya kültürü ve sosyal hayatı birlikte incelenip Konya şehri sadece fiziksel yapısıyla değil şehir içinde yaşadığı toplum, idari yapı, sosyal hayat ve ekonomisiyle birlikte ele alınmıştır. Sanat ve sanatçılar ise ayrı bir başlık altında incelenmiştir.

SUMMARY The incidents which took place in Konya and its vicinity were narrated by `Eflaki` and `the tales of wiseacres` written by st. Arif Çelebi in which those incidents were narrated was years of research work. Above all, it is a piece of work animating the Turkish cultural life in the 13 th century. The research done on the cultural structure, the social life and the city structure of Konya is rare. Being a veritable cultural centre of its period and maintaining its significance throughtout history, Konya as the capital city of the Seljuks is sure to determine the culture of its period. In addition to this, the effects of Mevlana and his acquaintances on the development of the city are also studied. Because of the insufficiency of studies made on the city structure and cultural background of Konya as in other cities and our belief that Eflaki poses a significant source we have been made to study `the tales of wise acres` Konya is one of the cities in Anatolia which best mirrors the city planning traditions. The city of Konya dates back to prehistoric ages and has a rich cultural and historical heritage. The history and geograpy of Konya and its relationships with the neigbourhood have also been studied. The relationships that Mevlana established with the social environment and surely its effects on culture cannot be ignored physical environment and social structure have been studied together. The richness of religious and educational architecture bring out the quality of the city. More over the household goods, together with social life have been studied.Konya has been handled not only with its physical structure but also with its governing structure, social life, economy and community. Art and the artists have been studied under a seperate heading.