Anadolu`nun fethine katılan Türkmen beyleri

Abstract

ÖZET Anadolu'nun Türkleşmesi ve bir yurt haline gelmesinde önemli adımlar atarak faaliyet gösteren Türkmen beyleri, bu önemlerine rağmen isimleri çoğu kez zikredilmemiş veya çok az zikredilmişlerdir. Türkmen beyleri daha çok kendilerine tâbi Türkmenleriyle yaşarlardı. En küçük sosyal birim aile idi. Aile birlikleri boyu, boylar bodunu, bodun ise il yani devleti meydana getiriyordu. Boy beyleri boyun içinde sosyal durumu en iyi olan, varlıklı ve cesur kimseler arasından bir hey'et yoluyla seçilirdi. Ancak, beyler boylarına karşı zorba değillerdi ve olamazlardı da. Çünkü Türkmenler, böyle bir durum karşısında tepkilerini gösterirlerdi. Anadolu'nun fethinde kalıcı izleri olmayan Türkmenlerden Arslan Yabgu'ya bağlı olanlar, Anadolu'ya giden yol üzerinde mücadele verdikleri gibi, zaman zaman da Selçuklu Devleti'yle karşı karşıya kalmışladır. Ancak yaptığı bu öncü akınlar Selçuklu Devleti' nin işini kolaylaştırmıştı. Tuğrul Bey' in akınları sistemleştirmesinden sonra, Anadolu'nun temelli bir yurt olmasında en önemli adım atılmış oldu. En son nokta ise, Malazgirt savaşı olacaktı. Tuğrul Bey ile bir çok ünlü Türkmen beyi Selçuklu şehzade ve köle kökenli komutanla Anadolu'ya gönderilmişlerdir. Böyle olunca da çoğu kez beraber hareket etmişlerdir Ahmedşah, Duduoğlu, Tarangoğlu, Demleçoğlu, Sandık gibi. Bazı beyler de Büyük Selçuklu devleti yerine Türkiye Selçuklu Devletine bağlı olarak hareket etmiş, bazen de Büyük Selçukluya karşı cephe almışlardır. Ancak buna rağmen fetihlerinde büyük basan göstermişlerdir Ebu'1-Gazi, Ebu'l-Kasım, Kara Tegin, Buldacı gibi. Kaynakların kıt olması veya Bazen de bu Türkmen beylerinin kimliliklerine yer vermemiş olması, Türkmen beylerinin hayatlarının birbirlerine karışmasına da neden olmuştur. Malazgirt savaşından sonra da faaliyetlerine devam etmişler, hatta kendilerinden sonra da devam etmiş olan beyliklerini kurmuşlardır Dilmaçoğullan, Buldacı gibi. Kaynakların yetersizliği onlar hakkında daha geniş açıklamalara imkân86 vermemektedir. Ancak onlar halkın gönlünde esas hayatlarım yazdırmışlar ve kahramanlık öyküleri efsanevî olarak devam etmiş, kabirleri bir ziyâretgâh halini almıştır. Denilebilir ki onların bu gayret ve çabalan olmasaydı, Anadolu bu kadar kısa ve köklü bir şekilde anavatan haline gelemezdi.