Silahdar Fındıklı Mehmed Ağa - Nusretname- Tahlil ve metin (1106-1133 / 1695-1721)

Abstract

Nusretnâme, XVII. Yüzyılın son yıllan ve XVIII. Yüzyılın ilk çeyreği için kıymetli bir eserdir. Silâhdar Fmdıkhlı Mehmed Ağa tarafından kaleme alınan bu eser, müellifin Zeyl-i Fezleke adını verdiği Silâhdar Tarihi adıyla meşhur eserinin devamı niteliğindedir. II. Mustafa'nın döneminin olaylarını yazmakla görevlendirdiği Mehmed Ağa, eserini 22 Cemaziyelahir 1106 (7 Şubat 1695)'dan itibaren başlatmıştır. Yine II. Mustafa'nın isteği üzerine eserine Nusretnâme ismini vermiş ve olayları eserine kronolojik olarak, yıl yıl aktarmıştır. Müellifin gördüklerini aktardığı ve saray hizmetinde olduğu 1106-1115 (1695-1703) seneleri hadiselerinin bulunduğu birinci kısım, bundan sonra yazdıklarına göre daha kıymetlidir. Zira II. Mustafa'nın saltanat yıllarını kapsayan bu bölümde meydana gelen olayların bizzat tanığı olmuş ve padişahla olan yakınlığı dolayısıyla bazen de karışmak durumunda kalmıştır. Eserde verilen bilgiler yazarın dikkatli bir insan olması münasebetiyle oldukça zengindir. Sefer öncesi hazırlıkların, düzenlenen merasimlerin, devlet adamlarının ve sultanın kıyafetlerinin, sefer sırasında takip edilen güzergâhın ve savaşların aşamalarının bütün ayrıntılarıyla verildiği görülmektedir. Müellifin sık sık padişahın devlet adamları ile yaptığı konuşmaları aktarması, atama ve görevden alınmalara, tabiat hadiselerine, yangınlara, teşkilat tarihimiz açısından önemli olan yeni düzenlemelere yer vermesi eserin kıymetini bir kat daha arttırmaktadır. Eserin 1116-1133 (1704-1721) yıllarını kapsayan ikinci kısmında Mehmed Ağa artık saray hizmetinde olmadığı için olayların dışında kalmış ve bu kısımlar Özet niteliğinde kaleme alınmıştır. Nusretnâme genel olarak döneminin konuşma diliyle yazılmıştır. Böyle olmakla beraber bazen de özellikle seçilmiş ağdalı ifâdeler kullanılmıştır. Bu çalışma ile Nusretnâme* wn tespit edilen en eski nüshası esas alınarak yeni harflere çevirildi ve diğer nüshalarla da karşılaştırma yapılarak nüsha farkları ortaya çıkarıldı. Mehmed Ağa'nın hayatı ve eserleri tanıtıldıktan sonra Nusretnâme 'nin özellikleri, kaynaklan ve tesirleri incelendi.