Keyhusrev ve Guştasb hikayesi

Abstract

Adı Soyadı Programı Ana Bilim Dalı Bilim Dalı Danışmanı Abdurrahman BİLGİN Yüksek Lisans Türk Dili ve Edebiyatı Türk Dili Doç. Dr. Ceval KAYA Tez özeti. Çalışmamız, Eski Türkiye Türkçesi devresine ait Arap harfli Keyhusrev ve Guştâsb Hikâyesi üzerine kurulmuştur. Hikâyenin kaynağı, İran şairi Firdevsî'nin Şehname adlı eseridir. Eser, Keykubat'ın torunları arasında geçmektedir. Kahramanlar İran tahtına geçen hükümdarlar ve hükümdarların çevresindeki askerlerden oluşmaktadır. Masal ve destan unsurlarının bolca yer aldığı hikâyede, diyalogla birlikte duygu ve felsefe beraberce aktarılmıştır. Hikâyenin arasında yer yer beyitlere yer verilmesi ilgiyi dağıtmaktadır. Hikâyenin yazarı tespit edilememiştir. Eser, müstakil olup Şehnâme'nin Keyhusrev ve Guştâsb Hikâyesi bölümlerini içermektedir. Nüsha Arap harflidir. Tarafımızdan başka nüsha tespit edilememiştir. Yazma, harekeli nesih yazıyla yazılmıştır. Yazı güzel ve okunaklıdır. Metnin dili, Eski Türkiye Türkçesi özelliklerini taşımaktadır. Üzerinde durduğumuz hikâye hakkında, R. Büke'nin İstanbul Kütüphanelerindeki Türkçe Hikâye Kitaplarının Telhis ve Tavsifi isimli tezindeki çok kısa bir bilgi dışında, şimdiye kadar yapılmış herhangi bir çalışma ya da bilgi tarafımızdan tespit edilememiştir. 1. Giriş bölümünde, araştırmaların ortaya koyduğu sonuçlar özetlendi. Ayrıntılı bölümleme ve tablolama özellikleriyle çalışmanın dayandığı eser hakkında öncelikle bilinmesi gerekenler, en kısa ve en yalın biçimde sunulmaya çalışıldı. Bibliyografya mümkün olduğu kadar dar tutuldu. Yalnızca, eserle doğrudan ilgili araştırmalar, genel kaynaklar ve atıf yapılan çalışmalar alındı. 2. Metin, ikinci bir nüsha tespit edilemediği için İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi yazması üzerine kuruldu. Ciltlemede herhangi bir yanlışlığın yapılmadığı, metnin orijinal ilk varağının kaybolduğu, mevcut yaprağın sonradan eklendiği tespit edildi. 3. Sade bir transkripsiyon sistemi kullanıldı. Pratik değeri olmayan işaret kalabalığından kaçınıldı. Orijinal yazılışı göstermek ve metnin kontrolünü kolaylaştırmak için dizinde ve dipnotlarda yabancı kelimelerin transkripsiyonu tam olarak verildi. 4. Dizinde, metindeki bütün kelimeler gösterildi. Türkçe olmayan madde başlarının geldikleri diller ve orijinal biçimleri tam transkripsiyonlu olarak belirtildi. Madde başlarına anlam verilirken, o madde başları için çeviri metninde kullanılmış karşılıklar tercih edildi.