Türk basınına göre Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri (1970-1980)

Abstract

Osmanlı Devleti döneminde başlayan, I. Dünya Savaşı'nda kesintiye uğrayıp sonrasında tekrar tesis edilen Türk-Amerikan ilişkileri, başlangıcından günümüze değin çok önemli olmuştur. II. Dünya Savaşı'ndan sonra tedrici olarak Batı dünyası içinde kendine yer bulmaya başlayan Türkiye, Demokrat Parti döneminde kendi topraklarından kilometrelerce uzakta vuku bulan Kore Savaşına asker yollamış, bu davranışının mükâfatını NATO'ya üye olarak almış ve Batı savunma sisteminin doğu kanadını teşkil etmiştir. Türkiye NATO'ya üye olduktan sonra dış politikasında NATO çıkarlarını öncelikli tutmaya çalışmış, Kıbrıs başta olmak üzere kendisini ilgilendiren dış politika konularını Amerika ve NATO eksenli yürütmüştür.1960'lı yıllarda Küba Krizi ve Johnson Mektubu ile gerilen Türk-Amerikan ilişkileri bu kriz döneminden sonra 1970'lerin başına kadar nispi bir sakinlik içinde yürütülmüş ancak sonrasında ABD'nin Türkiye'deki afyon ekimine karışması ve hatta afyon ekiminin yasaklanması yönündeki baskıları sebebiyle yeniden gerilmeye başlamıştır.Yunanistan'ın 1974'te Kıbrıs'ta gerçekleştirdiği darbe Türk-Amerikan ilişkileri açısından bir dönüm noktası olmuş, Türkiye Kıbrıs'a asker çıkarmıştır. Bunun üzerine Amerika Birleşik Devletleri Türkiye'ye yaptığı yardımları kesmiş ve ambargo kararı almıştır. Türkiye ambargo kararına karşılık Kıbrıs Türk Federe Devletini ilan etmiş, İncirlik Üssü hariç Türkiye'deki üslerin faaliyetini durdurmuştur. 1980'e kadar ambargonun kalkması, üslerin açılması gibi tartışmalar devam etmiş, 12 Eylül 1980 darbesiyle Türkiye'de askeri yönetimin işbaşına gelmesi Türk-Amerikan ilişkileri açısından yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur.

The Turkish-American relations that started during Ottoman Empire, was interrupted during World War I and re-established again has been very important from beginning until now. After the World War II Turkey started to take place in the western world, and during Democratic Party has sent soldiers to the Korean War occurred many kilometers away from its territory, so as a reward for this behaveour formed the east wing of the western defence system as a NATO member. Turkey after becoming a memer of NATO, tried to keep as priority NATO?s interest in its foreign policy, starting with Cyprus and its foreign policy and in foreign issues concerning itself behaved according to the interest of America and NATO.The Turkish-American relations backed up with the Cuban Crisis and Johnson Letter in 1960, after this crisis period until in the earlier 1970 the relations was calm but after the U.S. interfered in Turkey?s opium cultivation and even applied pressure against its cultivation the relations started to back up again.In 1974, the Greek coup in Cyprus was a turning point in Turkish-American relations, Turkey has landed troops on Cyprus. Upon this the United States cut the aid to Turkey and has decided to embargo. Turkey as a response to the embargo declared Turkish Cypriot Federated State and stopped the activities of all bases in Turkey except Incirlik. The debate of lifting the embargo and opening the bases lastet until 1980, and with the coup on 12 September 1980 the military took the state administration and this became a new start in Turkish-American relations.