17. yüzyıl şâiri Ahmed Yârî ve Dîvân`ı: İnceleme-metin

Abstract

Bu çalısmada kadı ve mutasavvıf bir kimliğe sahip 17. yüzyıl sâiri AhmedYârî'nin tek nüshası Millet Kütüphanesi Ali Emirî 514 numarada kayıtlı ?Dîvân?ıincelendi. Çalısma bes ana bölümde gerçeklestirildi.Birinci bölümde sâir Yârî'nin hayatı, edebî ve tasavvufî sahsiyeti üzerindeduruldu.?kinci bölümde Dîvân'ın incelenmesi yapıldı. Bu bölüm iki ana baslık altında elealındı. ?Sekil Özellikleri? baslığı altında nazım sekilleri ve türleri, vezin, kafiye, redifve âhenk unsurları olmak üzere siirler biçim yönünden örnekleriyle birlikte ele alınarakincelendi. ?Muhteva Husûsiyetleri? baslığında ise eser; din, tasavvuf, sahıslar, edebisanatlar, atasözleri, deyimler ve halk söyleyisleri alt baslıkları altında değerlendirildi.Üçüncü bölümde yazma nüshanın tanıtımı yapılarak metin tesisinde takip edilenyol; Türkçe, Arapça ve Farsça terkip, ek ve kelimelerin imlâsı; transkripsiyon sistemi,teknik özellikler hakkında bilgi verildi.Dördüncü bölümde mecmûalardaki bilgiler değerlendirildikten sonra çalısmada ulasılan sonuç, bibliyografya ve metne dâir fotoğraf eklerine yer verildi.Besinci bölümde ise metin transkripsiyon alfabesiyle verilerek çalısmatamamlandı.Hazırlanan bu doktora teziyle Ahmed Yârî'nin ve ?Dîvân?ının Türk edebiyatındakiyeri ve önemi ayrıntılı bir çalısmayla ortaya konulmaya çalısılmıs, böylelikle 17.yüzyıl klâsik Türk siiri ile ilgili yapılacak inceleme ve değerlendirme çalısmalarına kaynak olusturmak amaçlanmıstır.Anahtar kelimeler: Ahmed Yârî, Dîvân, 17. yüzyıl, kadı, mutasavvıf, incelememetin

In this study, the unique copy of Divan written by Ahmed Yari, a Sufi, kadi, and 17th century poet, which is available by the number of Ali Emirî 514 at Millet Library is analyzed. The study is discussed in five main sections.The first section focused on life, literal and Sufi identity of Ahmed Yari.In the second section, the Divan is studied and divided into two subsections. Under the heading of ?Features of Literary Form?, versification types, prosody, rhyme, repeated words, and poetic harmony are studied by giving examples in terms of literary form characteristics. In ?Features of Content? heading; religion, Sufism, personalities, literary skills, proverbs, phrases, and public phrases are evaluated as subtitles.In the third section, manuscript edition is introduced. The way that is followed while constructing the text, composition of affix and orthographic rules of the words in Turkish, Arabic, and Persian language, transcription system, and technical features are analyzed and information is given about these subjects.In the forth section, the information in the ?mecmua?s (manuscript anthology in Divan literature) are evaluated and then results of the study, bibliography, and photos that are related to the text are given in the additions.In the fifth section, the text is written with transcription alphabet and the study is completed.With this PhD thesis, the place and importance of Ahmed Yari and his Divan in Turkish literature is tried to be explained in a detailed study. In this way, this thesis is aimed to be a source for series of future analysis and studies related with 17th century classical Turkish poetry.Key words: Ahmed Yari, Divan, 17th century, kadi, Sufi, analysis text.