Koca Hüseyin Efendi`nin Bedâyiü`l-Vekâyi adlı eseri: Metin-dizin-inceleme, vr. 135b-175a

Abstract

Bedayiü'l-Vekayi, Bosnalı Hüseyin Efendi tarafından kaleme alınmış yazma bir eserdir. Çalışma yaptığımız ikinci cildin tek nüshası Rusya İlimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Petersburg Şubesi El Yazmaları Bölümü?nde yer almaktadır. 17. yüzyıl eserlerinden olan Bedayiü?l-Vekayi, bir tarih kitabı olup Osmanlı'nın kuruluşundan 1520'ye kadar olan zaman dilimini ele alır. Çalışmamıza konu olan 135b-175a varakları ise Fetret Devri'nde Musa Çelebi'nin sultanlığını ilan etmesinden II. Murat'ın 1540 Semendre seferine kadar olan zamanı konu edinir. Bu bölümde Fatih Sultan Mehmet'in doğumu ve sünnet töreni gibi ilgi çekici bölümler de yer almaktadır.Çalışmanın ilk aşamasında yazar ve eserle ilgili bilgi verilmiş ve tezin kapsamı ve nasıl hazırlandığı açıklanmıştır. Bir sonraki aşamada Bedayiü?l-Vekayi?nin çalışmamıza konu olan bölümünün özeti yapılmıştır. Sonraki iki bölümde 17. yüzyıl yazması olmasına rağmen Eski Anadolu Türkçesi özelliklerinin baskın olduğu Bedayiü?l-Vekayi eserinin yazım ve dil özelliklerinin incelemesi yapılmıştır. Beşinci bölümde metin yaygın transkripsiyon alfabesi kullanılarak Latin harflerine aktarılmış; sonraki bölümde ise metnin dizin ve sözlüğü hazırlanmıştır. Çalışmamızın son bölümünde, eserin tıpkıbasımı verilmiştir.

Bedayiü?l-Vekayi is a manuscript written by Hüseyin Efendi who is from Bosnia. The only copy of the second volume that we studied on is in the department of manuscripts of Petersburg Branch Office of Institute of Oriental Studies of the Russian Academy of Sciences.Bedayiü?l-Vekayi, one of the manuscripts of 17th century, is a history book that deals with the period from the establishment of Ottoman State to the year 1520. The leaves 135b-175a which are subject to our study mention the period from the time when Musa Çelebi declared his sultanate in the period of gap to II. Murat?s expedition to Semendre. In this section, some attractive parts such as the birth and circumcision ceremony of Sultan Mehmet the Conqueror are also included.In the first section of our study, information about the author and the work is given and the scope of the thesis and how the thesis was prepared are explained. In the next section, the part of Bedayiü?l-Vekayi that we studied on is summarized. In the next two sections, spelling and language features of Bedayiü?l-Vekayi, whose dominant features are old Anatolian Turkish although it is one of the 17th century manuscripts, are examined. In the fifth section, the text is transferred to the Latin alphabet using common transcription alphabet; in the next section, the index and the glossary of the text are prepared. In the last section of our study, the facsimile of the work is given.