Erzurum İli Aşkale ve Horasan İlçelerinde buğday ekim alanlarında topraktaki tohum rezervi ile yabancı otlanma arasındaki ilişkinin saptanması

Abstract

Buğday tarımının yoğun olarak yapıldığı Aşkale ve Horasan ilçelerindeki yabancı otların topraktaki tohum rezervi ile bu tohumların canlılık durumları, yabancı otların bitki örtüsündeki yoğunlukları, yaygınlıkları ve bitki oluşturma durumlarının incelenmesini konu alan bu araştırma 1997 ve 1998 yıllarında yürütülmüştür. Toprak örneklerinin alınmasında, 10 cm çaplı toprak örnek alma silindiri ile çalışma alanını oluşturan toplam 17 tarladan 85 toprak örneği belirli aralıklarla, 0-20 cm'lik derinlikten alınmıştır. Survey çalışmasında, bitki örtüsü ve yoğunluğu incelenirken, `tekerrür-bolluk` örnek parsel metodu, bitkilerin yoğunluğunu saptamada, 1x1=1 m2'lik çerçeve kullanılmıştır. Araştırma sonucu, bütün çalışma alanlarında 21 familyaya giren 75 cinse ait 89 faklı yabancı ot türü m2'de ortalama 139.33 yoğunlukta bulunmuştur. Bu yabancı otların yoğunlukları, ortalama yoğunlukları, tekerrür durumları ve bitki oluşturma oranlan ilçelere göre farklılık göstermiştir. En yoğun türler sırasıyla; Geranium tuberosum L. (27.37 adet/m2), Cirsium arvense (L.) Scop. (7.06), Galium tricornutum Dandy. (7.06), Fallopia convolvulus (L.) A Loeve (6.85), Boreava orientalis Jaub and Spach. (6.64), Sideritis montana L. (6.09) ve Polygonum aviculare L. (5.88) olarak saptanmıştır. Bitki oluşturma oranlarına bakıldığında en yoğun olarak, Galium tricornutum Dandy. (%52.92), Alyssum contemptum Schott et Kotschy (39.47), Asperula arvensis L. (37.49), Taraxacum androssovii Schischkin (28.18), Alyssum minus (L.) Rothm. (21.31) ve Convolvulus sepium (17.72) türleri tespit edilmiştir. Çalışma alanında; 0-5 cm'lik toprak derinliğinde m^deki ortalama yabana ot tohum sayısı 3575.81 (%29.41), 5-10 cm'lik toprak derinliğinde 3282.41 (%27.13), 10-15 cm'lik toprak derinliğinde 2928.99 (%23.89), 15-20 cm'lik toprak derinliğinde 2390.32 (%19.53) ve 0-20 cm'lik toplam tohum 12172.52, canlı tohum olarakta 0-5 cm'lik toprak derinliğinde ortalama canlı tohum 187.17 (%42.86), 5-10 cm'lik toprak derinliğinde 105.32 (%25.07), 10-15 cm'lik toprak derinliğinde 78.76 (%18.67), 15-20 cm'lik toprak delirdiğinde 56.39 (%13.41) ve 0-20 cm'lik toplam canlı tohum 427.65 olduğu belirlenmiştir.

During 1997-1998, this study was conducted to determine the reserve of weed seeds and their viability in field soils in Aşkale and Horasan where wheat is the common grown crop. In addition, the concentration, composition and distribution of weeds were determined among natural plantation in this study. Total 85 soil samples were obtained from 1 7 different fields. All of these samples were randomly taken from each field at certain distance, 0 to 20 cm deep from soil surface using 10 cm in diameter sampling cylinder. Plant intensity and composition were evaluated based on `Replication- Abundance` sampling method using 1x1=1 m2 frame area. The results of this study showed that total 89 different weed species belong to 75 weed genera of 21 plant families. Average plant intensity was 139.33 plant/m2 although the distribution of weeds, their intensities, recurrence and percentage of germination were not similar according to locations. The most common weed species observed as Geranium tuberosum L. (27.37 plant/m2), Cirsium arvense (L.) Scop. (7.06), Galium tricornutum Dandy. (7.06), Fallopia convolvulus (L.) A Loeve (6.85), Boreava orientalis Jaub and Spach. (6.64), Sideritis montana L. (6.09) and Polygonum aviculare L. (5.88), respectively. The results from the germination plots, showed that most prevalent weed species were Galium tricornutum Dandy. (52.92%), Alyssum contemptum Schott et Kotschy (39.47), Asperula arvensis L. (37.49), Taraxacum androssovii Schischkin (28.18), Alyssum minus (L.) Rothm. (21.31) and Convolvulus sepium (17.72), respectively. Furthermore, total number of weed seeds in the soil between 0 to 20 cm was determined as 12172.52 while the distribution of average number of weed seed at different level of soil deep was as following; 0-5 cm was 3575.81 (29.41%); 5-10 cm 3282.41 (27.13%); 10-15 cm 2928.99 (23.89%); 15-20 cm 2390.32 (19.53%). Alive seeds percentage were 187.17 (42.86%) at 0-5 cm; 105.32 (25.07%) at 5-10 cm; 78.76 (18.67%) at 10-15 cm; 56.39 (13.41%); at 15-20 cm. As a result, total viable seed in soil from 0 to 20 cm was 427.65 recovered.