Boraks atıklarından borun geri kazanılması

Abstract

ÖZET Bor cevherleri Türkiye'nin en önemli yeraltı zenginliklerindendir. Boraks ise mevcut bor cevherleri içerisinde en büyük rezerve sahip olandır. Bu cevher, ocaklardan çıkarılırken killi minerallerle karışık halde bulunur. Rafine boraks üretiminin en önemli sorunlarından biri sulu çözeltide kolloidal olan bu killi minerallerin ayrılmasıdır. Bu amaçla çeşitli çöktürücü maddeler kullanılır ve bu da maliyeti artırır. Diğer taraftan bu prosesler sırasında önemli miktarda boraks kaybı olur. Sunulan çalışmada kolloidal halin bozulması için SO2 ve CO2 gibi kimyasal maddeler kullanılmıştır. Çalışmalarda sıcaklık ve karıştırma süresi parametre olarak seçilmiştir. Gerek SO2 ve CO2'nin gerekse sıcaklığın süzülme sürelerini nasıl etkilediği incelenmiştir. Bu suretle,hem kollaidal halin bozulabileceği ve hem de suda çözünmeyen çeşitli bor minerallerinin çözünebileceği ve bor kayıplarının minimuma indirgenebileceği düşünülmüştür. Çok kısa bir çözme süresi içerisinde çalışılan örneklerdeki bor içeriğinin çözeltiye geçtiği SO2 gazı kullanılmasının ve yüksek sıcaklıkta (50 °C) çalışmanın süzme hızını artırdığı bulunmuştur. Ayrıca bu yöntemin uygulanmasıyla süzme işleminde çöktürücü kullanılmasına gerek olmaksızın daha az bor kaybıyla hızlı bir süzme sağlanabileceği sonucuna varılmıştır.

SUMMARY Boron ores are one of the most important underground resources of Turkey. Borax is the one that have the highest reserves among boron ores. Boron ores, taken out from the mine, contain clay minerals. One of the most important is the separation of these clay minerals becoming colloidal in aqeous solutions. For this reason, a lot of coagulants are used and this causes some increase in the cost. On the other hand, there is considerably losing of borax during these processes. In this study, in order to disappear the colloidal state, SO2 and CO2 have been used instead of a coagulant. The temperature and stirring time has been chosen as parameters in this work. The influences of SO2, CO2 temperature and stirring time on the filtration time have been investigated. Thus, it has been thought that the colloidal state may disappear and various boron minerals may be dissolved, and in water aqueous media boron loses become minimum. It was found out that when SO2 was used at high temperature (50 °C) boron contents of samples dissolved during a very short period and the filtration rate increased. Also, by using this method, it has been resulted that without becaming necessary to use a coagulant it can be obtained a more rapid filtration with a minimum boron lose.