Batı Akdeniz bölgesinde süt ve süt ürünleri sektörünün stratejik durum analizi ve gelişme olanakları

Abstract

ÖZET Tüm dünyayı etkisi altına alan global rekabet ülkemiz işletmelerini de etkilemektedir. Geleneksel yöntemlerle üretim yapıldığı süt ve süt ürünleri sektörüne yerli ve yabancı yatırımcıların büyük ve modern işletmeler kurarak girmeleri, küçük işletmelerin pazarının daralmasına neden olmuştur. Tüketici talep ve beklentilerinin ambalaj, lezzet, çeşit vb. yönlerden kaliteli ve hijyenik ürünlere kayması, küçük işletmelerin pazar paylarının küçülmesini hızlandırmaktadır. Bu çalışma, Batı Akdeniz Bölgesinde süt ve süt ürünleri sektörünün tüm yönleriyle incelenmesi ve sektörün geleceğine yönelik stratejik durum analizinin yapılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında AB 'de, Türkiye'de ve BAB'de hayvancılık, süt sığırcılığı, süt ve süt ürünleri üretimi incelenmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Daha sonra, BAB'de süt ve süt ürünleri üreten işletmelerin stratejik durum analizini yapmak amacıyla uygulanan gözlem, görüşme ve soru formuyla elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Veriler değerlendirildiğinde BAB'de faaliyet gösteren işletmelerin büyük çoğunluğunu geleneksel yöntemlerle üretim yapan küçük işletmelerin oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu işletmelerin kaliteli süt temini, üretilen süt ürünlerinin pazarlanması, ortaya çıkan sektörel- teknolojik gelişmelerin izlenmesi ve işletmeye adapte edilmesi vb. konularda bir çok sorunlarının olduğu görülmüştür. Bölgede faaliyet gösteren işletmelerin ulusal boyutta üretim yapan işetmeler ile işbirliği yapmaları, bazı süt ürünlerinin ortak üretimine yönelik projeler geliştirmeleri veya kurulacak kooperatifler tarafından süt ürünlerinin üretilmesi ve pazarlanması gibi girişimler, sektörel sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır. xı

ABSRACT Global competition affecting the whole world has also affected the Turkish companies. Big national and foreign investors have entered the traditional business market of milk and milk products sector with large modern plants. This has caused the small companies to lose their market share considerably. Demand of consumers has naturally inclined towards the higher quality of hygenic products with much better packing, taste and variety. This study aims to examine the milk and milk products sector, at the Western Mediterranean Region, with respect to the strategic competitive position and to bring suggestions for the future of the sector and companies in general. With this aim, the stock breeding for milk supply, production of milk and milk products in the European Union, Turkey in general and the Western Mediterranean Region were analyzed comparatively. The factors affecting the strategic position of the companies in the sector were determined and using these factors as variables a questionnaire was prepared to collect data on the strategic strengths and weaknesses of the companies producing milk and milk products in the Western Mediterranean Region. Data collection was supported by direct observations and interviews with the managers. The results of the study showed that the majority of the companies were small and medium sized enterprises using traditional production techniques, with considerable problems concerning procurement of quality milk, keeping track of new technologies in the sector, employing qualified personnel and marketing milk products. Forming alliances with bigger companies, getting into joint ventures or marketing through producers cooperatives are some of the means to be suggested as solution to sectoral problems. XII