Lykia`nın yerleşim coğrafyasında yeni lokalizasyonlar

Abstract

VI ÖZET İS. 45 yılında dikilmiş olan Stadiasmus Patarensis Anıtı yeni kurulan Lykia Eyaleti'nin sınırları içinde kalan pek çok kent ve bölge ismini içermektedir. Bunların bazıları antik belgelerde isimlerine rastlamadığımız yeni yerleşimlerdir. Bazı yerleşimlerin ise isimleri bilinmektedir, ancak nerede konumlandıkları henüz kesin saptanamamıştır. Tezde bu yerleşimlerin, söz konusu anıtta verilen yol güzergahları ve uzaklık mesafeleri sayesinde yerleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun için önce bölgedeki ören yerleri saptanmış ve bunlar arasında anıtta verilen güzergahlara ve mesafelere uygun olanları ayrıntılı olarak gözden geçirilmiştir. Daha ayrıntılı bir çalışma için, bölge topografik özelliklerine uygun olarak dörde kısma ayrılmıştır; Doğu, Orta, Kuzey ve Batı Lykia olmak üzere. Çalışma sırası doğudan batıya doğru takip edilmiştir. İlk olarak bütün antik kaynaklar göz önünde tutularak bölgenin sınırları çizilmiş, topografik durumu anlatılmıştır ve şimdiye kadar bilinen önemli yerleşimleri bu topografya içindeki yerlerine oturtulmuştur. Yerleşimlerin daha çok hangi bölgede yoğunlaştıklarım tespit etmek içinse, bilinen kentlerinin yanında bilinmeyen ören yerlerinden kalıntı olarak ya da bulundukları coğrafik konumlan açısından önem taşıyanları da çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmanın asıl konusunu oluşturan ve Stadiasmus Patarensis'te geçen yerleşimler de bu ayrım göz önünde tutularak incelenmiştir. Buna göre Typallia, Koşara, Mnarike, Kitanaura, Lykai, Pygela, Laodikea, Korykos, Madnausa ve Kollyba Doğu Lykia Bölgesi içinde; [...]lesei[...] Orta Lykia Bölgesi içinde; Soklai, Akarassos, Kodopa ve Plata[....] Kuzey Lykia Bölgesi içinde; Kastabara, Oktapolis, Lyrnai, Hippukome ve Symbra ise Batı Lykia Bölgesi içinde ele alınmışlardır. Yapılan araştırmalar sonucunda Doğu Lykia yerleşmelerinden Typallia, Attaleia'nın 27 km güneybatısında, Çandır Çayı Vadisi'nin batı tarafında, Çitdibiköyü'nün batısında bulu nan Karabel mevkiindeki kalıntılara; Koşara, Kozarası mahallesinin kuzeyindeki Kaplan Dağı'nda yer alan harabeliğe; Mnara, Koşara ile Phaselis arasında konumlanan Kavak Da ğı'ndaki harabeliğe; Kitanaura, Antalya'nın 40 km güneybatısında yer alan Saraycık mev kiindeki örene; Lykai, Antalya'nın 37 km güneybatısında, Gedalma'nın yaklaşık 2 km ba tısında, bugünkü Bölücektaş Tepesi üzerindeki harabeliğe; Pygela, Korydalla'dan 1 1 km. kuzeydoğusunda, Savrun'un kuzeyinde yer alan bugünkü Kepez Tepe üzerindeki harabeli-vu ğe; Laodikea, Tahtalı Dağ'ının güneydoğu eteklerinde, bugün Yukarı Beycik ya da Fırın- cık/Gavurpazarı olarak geçen mevkideki kalıntılara; Korykos, Olympos'un konumlandığı Deliktaş harabeliğine yerleştirilmişlerdir. Doğu Lykia'nın son kenti olan Madnausa ise arazi araştırması yapılamadığından dolayı tam olarak lokalize edilememiştir. Fakat Kızıldağ'da yer alan harabelik konum olarak bu yerleşime uygun gözükmektedir. Orta Lykia'da olduğu düşünülen [...]lesei[...] yerleşmesi içinse tam bir saptama mümkün ola mamıştır. Bunun için bölgede kapsamlı bir yüzey araştırması yapılması gerekmektedir. Kuzey Lykia yerleşmelerinden Soklai, Elmalı'nın 12 km. güneyinde, Elmalı Yaylası'nın güneydoğu eteklerindeki Söğle Kasabası'na; Akarassos, Elmalı Yaylası'nın merkezi kenti olan bugünkü Elmalı Kasabası'na; Kodopa kesin olmamakla birlikte Elmalı Ovası içindeki Kızılbel harabeliğine yerleştirilmiştir. Son olarak Batı Lykia yerleşmelerinden Kastabara, Akdağ'ın yukarısında, Komba'dan 11 km kuzeybatıda, Fırnaz Yaylası ile Danözü arasında yer alan Deliktaş'a; Lyrnai şimdiye kadar Oktapolis'in lokalize edildiği Kızılkaya'ya; Hippukome, Telmessos'un 25 km kuzeybatısında, Çökmen/Çöğmen Köy'ünün 2 km gü- neybatısındaki İthisar/Atasar'a; Symbra ise Telmessos'un 24 km kuzeydoğusunda, Glaukos Potamos'un kaynağı yakınında, bugün Arpacık olarak adlandırılan mevkiide yer alan Nif Köy' e yerleştirilmiştir.

vuı SUMMARY The monument of Stadiasmus Patarensis built in 45 AD shows that the then recently founded Lycian province included numerous regions and cities. Some of the cities mentioned on the monument are not known from any other source. Other cities from the Stadiasmus are mentioned in other ancient sources, but their location is unknown. The aim of this thesis is to locate the cities whose direction is mentioned in the Stadiasmus Patarensis. To do this, initially the cities whose location is already known to us was plotted on a map and the distance and direction of the individual city was compared to that given on the monument. In order to make a more detailed examination Lycia was divided into four regions by its topographical features - north, south, east and west. The study proceeded from east to west, the borders of the region being drawn according to the ancient historical and epigraphical sources, and the topographical features being noted. All known ancient cities were then plotted on the map and an attempt was made to plot the hitherto unknown cities from the Stadiasmus Patarensis onto the map, using the directions given on the monument, the calibrated distances and the geographical limitations of the region. Ancient sources, epigraphical documents, archaeological remains and modern literature have been examined and compared with the new information from the Stadiasmus Patarensis for the use of this study. According to our results Typallia (= Karabel Mevkii), Koşara (= ruins in Kaplan Dağı), Mnara (= ruins in Kavak Dağı), Kitanaura (= Saraycık Mevkii), Lykai (ruins in Bölüncektaş Tepesi), Pygela (ruins in Kepez Tepe), Laodikea (ruins in Frnncik/Gavurpazan Mevkii), Korykos (= ruins in Deliktaş), Madnausa (= ruins in Kızıldağ?) and Kollyba are located in eastern Lycia. The location of (...)lesei(...) in central Lycia is still unknown but may be clarified through future research. Soklai (= ruins in Söyle Kasabası), Akarassos (= ruins in Elmalı Kasabası), Kodopa (= ruins in Kızılbel?) and Plata(...) are located in northern Lykia. Finally, Kastabara (= ruins in Deliktaş), Oktapolis, Lyrnai (= ruins in Kızılkaya), Hippukome (ruins in İthisar/Atasar) and Symbra (ruins in Nif Köy) are located in western Lykia.