Çok amaçlı karar verme konusunda yeni yaklaşımlar ve okul öncesi eğitime ilişkin bir uygulama

Abstract

viii ÖZET Bu çalışmanın amacı, öncelikle geleneksel ve yeni çok amaçlı karar verme yöntemlerini birlikte incelemek daha sonra okul öncesinde verilen eğitimin genel bir değerlendirmesini yapmak üzere bir model önerisinde bulunmaktır. Bu çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2001 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında Antalya' daki gecekondu bölgelerinde yaşayan çocuklar için gerçekleştirdiği 6 yaş okul öncesi eğitim programının başlangıç ve bitişinde çocuklara uygulanan anket sonuçlarından elde edilen ham veriler öncelikle istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. İstatistiksel veriler kullanılarak üç hedef programlama modeli oluşturulmuştur. Bu üç model, eğitim programının genel bir değerlendirmesini yapmayı amaçlamaktadır. Oluşturulan üç modeldeki karar değişkenleri hane halkı sayısı ve ailenin yaşadığı konut tipine göre belirlenmiştir. Kısıt ve hedef fonksiyonları ise Portage Kontrol Listesi ve Denver II Gelişimsel Tarama Testlerinden faydalanılarak hazırlanmış soru formlarından elde edilen istatistiksel veriler kullanılarak oluşturulmuştur. Bu soru formları, çocuğu eğitsel, davranışsal ve sosyal yönden değerlendirmektedir. İlk çok amaçlı modelin sonuçlarına göre eğitime tüm boyutlarda en avantajlı başlayan çocuklar hane halkı sayısı 7-9 arası ve 10 ile üzeri olup yeterli durumda gecekonduda yaşayan çocuklardır. İkinci model, eğitim dönemi sonunda en başarılı olan grubun hane halkı sayısı 4-6 arası olup yeterli durumda gecekonduda yaşayan çocuklar olduğunu göstermektedir. Verilen eğitimin en fazla katkıda bulunduğu çocukları üçüncü model belirlemektedir. Tüm boyutlarda okul öncesi eğitimden en fazla faydalanan grup hane halkı sayısı 4 'den az olup yetersiz durumda gecekonduda yaşayan çocuklar olmuştur.

IX ABSTRACT The aim of this study is to examine the traditional and new multi-objective decision making methods and then to propose a method for the overall evaluation of the pre-school education. Ministry of Education applied a program to the 6 years old pre-school education students who live in the squatter's houses in Antalya in July- August 2001. In this study, the questionnaires, applied on the students at the beginning and end of the period are used. Firstly the questionnaires were evaluated by statistical methods. Then, the result of the statistical evaluation used for the construction of three goal programming models. The evaluation of this education program was aimed in these three models. Decision variables in the constructed models were defined with respect to the number of people living in each houses and the living conditions of the houses. Goal and constraints functions were defined by using statistical data which is generated by applying questionnaire form which was designed by using Portage Control List and Denver II Developmental Tests. These questionnaire evaluates the children with respect to their educational, behavioral and social dimensions. As a result of the first, the children living in the houses with 7-9 people or 10 or more people and unsatisfactory condition have the most advantageous position at the beginning of the education program. With respect to the second model, the group of children who live in the houses with 4-6 people and in the satisfactory condition are the most successful ones. With the third model, the children group that education program provided most contribution was determined. The children, who live in the houses with less than 4 people and unsatisfactory conditions, take the most contribution at all dimensions from the education program.