Kalite fonksiyonunun Türkiye`de baklagil dış satımına etkileri

Abstract

vu ÖZET Baklagil grubunda yer alan mercimek, nohut ve kuru fasulye gerek üretim gerekse ihracat açısından Türkiye için büyük önem taşımaktadır. Özellikle 1980'li yılların ikinci yansından itibaren uygulanan politikaların sonucu olarak üretim ve ihracat büyük gelişme göstermiş ve Türkiye önemli baklagil ihracatçısı ülkeler arasına girmiştir. Gerek tarım alanlarının etkin bir şekilde değerlendirilmesi ve gerekse beslenmede taşıdığı büyük önem yanında, Türkiye'nin ihracatı açısından da önemli bir ürün grubunu oluşturması nedeniyle baklagil sektörü, üzerinde önemle durulması gereken sektörlerden birisini oluşturmaktadır. Bu tez çalışması, Türkiye'nin, baklagil ihracatının devamlılığında esas olan kalite konusuna verilen önem ve ihracatta kalite fonksiyonunu oluşturan faktörlerin belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Türkiye'nin gıda ürünleri ihracatında kaliteye vereceği önem ihracatçı firmaların dünya piyasalarında rekabet etmesine ve ihracatın gelişmesine katkı sağlayacak önemli bir konudur. Kaliteye gereken önemin verilmemesi pazar kaybı, maliyet artışı ve bazen de ihracat çabasının sonuçsuz kalmasına neden olmaktadır. İhracatta kalitenin yaygınlaştırılması, ticaret hacminin artırılması, ihracatı yapılan ürünlerin dış ülkelerdeki prestijinin korunması, dış satım için hazırlanan ürünlerde kalitenin artması gibi nedenlerden dolayı önemlidir. Yapılan tez çalışması dört bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın evrenini Türkiye'de baklagil işleyen ve ihracatını gerçekleştiren 68 firma oluşturmaktadır. Alan çalışmasında geri dönüş oranı % 70 olarak gerçekleşmiştir. Araştırma bulguları yapılan faktör analizi sonucu pazarlamada kalite, üretimde kalite, tedarikte kalite, tasarımda kalite, ambalaj, depolama ve taşımada kalite ve serviste kalite olmak üzere 6 faktör altında toplanarak değerlendirilmiştir. Çoklu regresyon analizi ile elde edilen faktörlerin önem sırası bulunarak yorumlanmıştır.

vııı ABSTRACT Lentil, chickpea and haricot bean, taking part in the pulses category, have considerable importance for Turkey both in production and exporting. Especially, as a result of the applied policies dated from the second half of the 1980s, production and exporting have developed dramatically and Turkey has become one of the important pulse exporting countries. As an important export product category in the Turkey, and the importance it carries for both effectively utilizing the farmlands and for nourishment, the pulses industry is one of the industries that should be extremely dwelled upon. This study is conducted for the purpose of analyzing the quality aspect as a fundamental issue in the continuity of pulses exporting in Turkey and identifying the factors composing the quality function in exporting. The importance attached by Turkey to the quality in food exporting is an essential issue enhancing the export development and contributing to the competitiveness of the exporting firms in the global market. Inadequate attention to the quality causes market loss, cost increase and sometimes disappointing exporting efforts. Some of the underlying reasons attaching importance to it are the diffusion of quality in exporting, enhancement in trade volume, protection of the prestige of the exported products in foreign countries, and the increase in the quality of export products. This thesis consists of four sections. The population of the study involves pulse processing and exporting 68 firms. The response rate of the field study is 70 %. The research findings are evaluated under six factors as a result of factor analysis, namely: quality in marketing, quality in production, quality in design, quality in packaging, storage and transportation, and quality in service. The relative importance of each factor highlighted by the multiple regression analysis are also interpreted.