Finansal piyasalarda asimetrik bilgi ve iktisadi sonuçları

Abstract

IV ÖZET Asimetrik bilgi finansal piyasalarda belirsizlik yaratarak harcama kalemleri üzerinden toplam talebi olumsuz biçimde etkilemektedir. Ters seçim ve ahlaki riziko asimetrik bilginin finansal piyasalarda yarattığı başlıca önemli iki sorunu oluşturmaktadır. Çalışmada bu iki sorun kavramsal düzeyde gözden geçirildikten sonra asimetrik bilginin finansal piyasalardaki tahsis etkileri ile makro ekonomik etkileri literatürün teorik olarak surveyi yapılarak analiz edilmektedir. Asimetrik bilginin ekonomide mikro ve makro düzeylerde olmak üzere iki farklı boyutta etkisi bulunmaktadır. Asimetrik bilgi mikro düzeyde kredi tayınlamasına ve öz kaynak taymlamasına yol açmaktadır. Kredi tayınlaması, belirli bir faiz oranında kreditörlerin ödünç verilebilir fon arzları, potansiyel borçluların fon taleplerinden küçük iken kreditörlerin faiz oranım yükseltmek yerine bu faiz oranında fon taleplerinin bir kısmım karşılamaları anlamında kredi miktarım kısıtlamalarıdır. Yatırım projelerinin finansmanında kredi tayınlaması ile karşılaşan firmalar hisse senedi ihraçları yoluyla öz kaynak sermayelerini artırma imkanına sahiptir. Fakat, asimetrik bilgi hisse senedi piyasalarında da etkilidir ve firmaların bu piyasalardan öz kaynak artışı yoluyla finansman sağlamalarını kısıtlamaktadır. Asimetrik bilgi makro düzeyde para politikasının ekonomiyi etkileme sürecinde politikanın etkilerinin kuvvetlenmesine ve yayılmasına katkıda bulunmakta ve yeni parasal aktarma kanalları yaratmaktadır. Parasal aktarma mekanizmasında asimetrik bilgiye bağlı olarak oluşan kanal para politikasının kredi kanalı olarak adlandınlmaktadır. Kredi kanalının banka kredi kanalı ve bilanço kanalı olarak iki farklı mekanizması bulunmaktadır. Para politikası geleneksel kanallar yanında bu farklı kanallar yoluyla ekonominin başta yatırımlar olmak üzere harcama kalemlerini ve dolayısıyla toplam talep düzeyini etkilemektedir. Özellikle bilanço kanalının ekonomiyi vuran şokların etkisini büyütmesi nedeniyle devresel hareketlerde önemli bir rolü bulunmaktadır.

ABSTRACT Asymmetric information, by providing uncertainty in the financial markets, effects the aggregate demand adversely through the total expenditure items. Adverse selection and moral hazard are the main problems created by asymmetric information in the financial markets. At this study, firstly, these problems are reviewed conceptually. Then, their allocative effects on the financial markets and macroeconomic effects on the economy are analyzed by surveying the theoretical literature. Asymmetric information effects the economy at two different levels. At the micro level, it causes credit rationing and equity rationing. For a given interest rate at which creditors' loanable fund supply is smaller than potential borrowers' fund demand, if creditors prefer limiting credit quantity instead of increasing interest rate credit, then rationing occurs. The firms facing with credit ratoning in the process of financing investment projects could finance projects by issuing securities which increase their equity capitals. However, asymmetric information problems also show its effects in the security markets and restrict the firms' ability to find finance by issuing shares in these markets. At the macro level, asymmetric information strengthens and propagates the effects of monetary policy on the economy and provides a new monetary transmission mechanism. The channel of monetary transmission mechanism that is related to asymmetric information is called credit channel. The credit channel operates through two different mechanisms; namely bank lending and balance sheet channels. Monetary policy affects expenditure items, as being mostly the investment component, thereby aggregate demand through these new channels as well as old channels. Especially, the balance sheet channel by propogating the impacts of economic shocks plays determining role in the business cycles.